Tadeusz Zawadzki o pseud. “Zośka” (1921-1943) był instruktorem harcerskim, harcmistrzem, podporucznikiem AK, komendantem Grup Szturmowych na terenie Warszawy, jednym z bohaterów książki Aleksandra Kamińskiego pt. “Kamienie na szaniec”.
Krótki życiorys Tadeusza Zawadzkiego
Tadeusz Zawadzki był harcmistrzem, podporucznikiem Armii Krajowej, jednym z bohaterów „Kamieni na szaniec” Aleksandra Kamińskiego. przyszedł na świat 24 stycznia 1921 r. Warszawie. Był znany również jako „Zośka”. Uczył się w słynnym Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie, tamże razem z Janem Bytnarem (Rudym), jak i Aleksym Dawidowskim (Alkiem) oraz Krzysztofem Kamilem Baczyńskim. W 1933 r. został następnie członkiem 23 Warszawskiej Drużyny Harcerzy im. Bolesława Chrobrego, tak zwanej „Pomarańczarni”. Przystąpił później do tajnej organizacji o nazwie PLAN, wspomagając strukturę w drobnych działaniach o charakterze sabotażowym. Był łącznikiem w ramach komórki więziennej ZWZ. Zośka wszedł następnie do Szarych Szeregów obejmując komendę nad hufcem: „Mokotów Górny”. Po odbyciu szkolenia mógł wreszcie zostać podharcmistrzem. Później ukończył także Zastępczy Kurs Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty. Mianowano go w 1943 roku kapralem podchorążym. Tadeusz Zawadzki zginął 20 sierpnia 1943 r. w czasie akcji w Sieczychach.
Biografia rozszerzona Tadeusza Zawadzkiego
Przyszedł na świat w Warszawie 24 stycznia 1921 roku. Jego ojcem był Józef Zawadzki – inżynier chemik, późniejszy profesor, dziekan Wydziału Chemicznego i rektor Politechniki Warszawskiej, jak również prorektor tajnej wtedy Politechniki Warszawskiej; matką natomiast Tadeusza była Leona z domu Siemieńskiej.
Tadeusz Zawadzki pobierał początkowo nauki w Prywatnej Szkole Powszechnej Towarzystwa Szkoły Mazowieckiej mieszczącej się przy ulicy Klonowej 16. We wrześniu 1933 Zawadzki rozpoczął naukę w warszawskim Państwowym Gimnazjum im. Stefana Batorego. W „Batorym” wówczas kontynuował naukę licealną, w klasie sprofilowanej na matematykę i fizykę. W tej samej klasie byli tacy jak Jan Wuttke, Aleksy Dawidowski, Jan Bytnar.
W harcerstwie Tadeusz Zawadzki był od jesieni 1933, a ściślej – w 23 Warszawskiej Drużynie Harcerzy im. Bolesława Chrobrego (w ta zwanej „Pomarańczarni”). Maturę zdał Zawadzki pod koniec maja roku 1939. Po wybuchu II wojny Zawadzki wyruszył ze stolicy na wschód 6 września w składzie Chorągwi Warszawskiej – harcerskiego batalionu marszowego.
W konspiracji był czynnym już od października 1939, a kiedy skupieni wokół Zawadzkiego harcerze z 23 WDH sformowali w 1941 tzw. Wojenną Pomarańczarnię, wówczas to Zawadzki stanął na czele tejże formacji pod pseudonimem „Lech Pomarańczowy”.
W grudniu 1939 i w styczniu 1940 Tadeusz Zawadzki brał udział w akcjach małego sabotażu tajnej lewicowej organizacji o nazwie Polska Ludowa Akcja Niepodległościowa. Od stycznia do lipca 1940 był łącznikiem w komórce więziennej w ramach ZWZ (formacji, którą zorganizował kpt. Zygmunt Hempel i Halina Starczewska-Chorążyna, a kierowanej później przez doświadczonego Kazimierza Gorzkowskiego).
W marcu 1941 Tadeusz Zawadzki wraz z kierowaną przez siebie formacją drużynową wszedł do Szarych Szeregów, obejmując tam komendę nad Hufcem Mokotów Górny,a to w Okręgu Południe Chorągwi Warszawskiej. Hufiec ten został od razu częścią Organizacji Małego Sabotażu „Wawer”, w której to „Zośka” został komendantem Obwodu Mokotów Górny – w Okręgu Południe. W tym czasie to Tadeusz właśnie był jednym z najwybitniejszych działaczy i wykonawców głośnych później akcji małego sabotażu. Za największą liczbę wymalowanych “kotwic” na terenie zamieszkiwanej dzielnicy, Zawadzki otrzymał od Komendanta Głównego „Wawra”, popularnego też później Aleksandra Kamińskiego, honorowy, ale i prestiżowy pseudonim „Kotwicki”. Wraz ze swoim hufcem Kotwicki uczestniczył również w akcji „N” (czyli w prowadzonej dywersyjnej propagandzie w języku niemieckim).
Po ukończeniu natomiast kierunkowego kursu podharcmistrzowskiego (w „Szkole za Lasem”) w maju i czerwcu 1942, Zawadzki otrzymał z dniem 15 sierpnia roku 1942 wyższy stopień, czyli podharcmistrza, a przy tym pseudonim instruktorski – „Kajman”. Tymczasem 13 września 1942 Kajman urządził dla swojego hufca ćwiczenia o charakterze polowym w Lasach Chojnowskich mieszczących się pod Warszawą.
W efekcie reorganizacji Chorągwi Warszawskiej słynnych Szarych Szeregów, w w listopadzie 1942, pod pseudonimem „Tadeusz” Zawadzki został hufcowym istotnego z punktu widzenia strategii działań Roju „Centrum”, jak również został dowódcą Grup Szturmowych Chorągwi Warszawskiej (która składała się z 4 hufców) i jednocześnie został zastępcą por. Ryszarda Białousa („Jerzego”) – czyli dowódcy wojskowego GS-ów, będących częścią Oddziału Specjalnego o nazwie „Jerzy”, tamże z kolei jednego z Oddziałów Dyspozycyjnych, które utworzono w tym samym czasie co Kedyw KG AK.
Po ukończeniu przez Tadeusza Zastępczego Kursu Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty został mianowany kapralem podchorążym (styczeń 1943).
W ostatnich dniach kwietnia 1943 Tadeusz spisał, za namową swego ojca, krótką relację, która opisała działalność „Pomarańczarni” i Szarych Szeregów, ale i przebieg słynnej akcji pod Arsenałem. Stała się ona później podstawą do napisania przez Aleksandra Kamińskiego utworu “Kamienie na szaniec”.
Aresztowany został w końcu czerwca lub na początku lipca roku 1943, przez dwa tygodnie więziony był w popularnej “Gęsiówce”, czyli w poprawczym obozie pracy przy ul. Gęsiej.
Tadeusz Zawadzki zginął w ataku na strażnicę Grenzschutzpolizei mieszczącą się w Sieczychach koło Wyszkowa – w nocy z 20 na 21 sierpnia 1943.
Ciekawostki o Tadeuszu Zawadzkim
- Jego to właśnie imię nosił popularny batalion Armii Krajowej Szarych Szeregów – Batalion Zośka.
- Tadeusz Zawadzki został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
- We włoskiej „Enciclopedia Cattolica” z 1952 roku pod hasłem „Polonia” można odnaleźć informację, że „Kamienie na szaniec”, czyli utwór z Zawadzkim w jednej z głównych ról, stanowi „najgłośniejszy i najbardziej charakterystyczny tekst literacki z okresu drugiej wojny światowej”
- Według relacji osób z jego otoczenia, Zawadzki “miał od dziecka rzadką właściwość interesowania się wszystkim, co go otaczało, czy były to rzeczy ważne, czy błahe; do wszystkiego się brał, wszystko mu jakoś wychodziło, umiał zawsze być pomocny i przydatny”.
- Z zachowanych materiałów autobiograficznych, pomimo swego pełnego zaangażowania w pracę harcerską czuł się i pozostawał samotnikiem.
- Tadeusza Zawadzkiego odznaczono Orderem Virtuti Militari V klasy oraz dwukrotnie Krzyżem Walecznych.
- Jego pseudonimem “Zośka” nazwano utworzony 1 września 1943 r. batalion harcerski, złożony z członków Grup Szturmowych. (PAP)
Cytaty Tadeusza Zawadzkiego
“Zawsze raczej byłem sam. W szkole nie miałem kolegów, bliskich przyjaciół, przyjaźniłem się z wieloma, lecz właściwie z żadnym do końca szkoły nie związałem się silnymi więzami koleżeństwa. Swój czas wolny spędzałem przeważnie sam lub z rodziną, w której czułem się najlepiej.”
Źródła
https://pl.wikipedia.org/wiki/Tadeusz_Zawadzki_(harcmistrz)https://biografia24.pl/tadeusz-zawadzki/
https://dzieje.pl/aktualnosci/bohaterowie-szarych-szeregow-tadeusz-zawadzki-zoska
http://www.info-pc.home.pl/whatfor/baza/biog_zoska_zawadzki.htm