Wiesław Michnikowski (1922-2017) był polskim aktorem teatralnym i filmowym, a także artystą kabaretowym. Znany szczególnie z ról komediowych. Rodzice planowali dla niego… drogę kapłańską.
Wiesław Michnikowski – wojenne dzieciństwo i młodość
Wiesław Antoni Michnikowski urodził się 3 czerwca 1922 r. w Warszawie, ale rodzina ze strony ojca wywodziła się z Wielkopolski, gdzie pradziadowie posiadali liczne dobra ziemskie. Majątek został jednak skonfiskowany po powstaniu styczniowym. Krewni ze strony matki związani byli z Warszawą, gdzie dziadek Józef był dyrektorem Hotelu Saskiego.
Wraz z rodzicami: Mieczysławem (1880-1962) i Franciszką z domu Skrzypek (1880-1978) aż do wybuchu Powstania Warszawskiego mieszkali w centrum stolicy, na trzecim piętrze w kamienicy przy ulicy Pańskiej 100. Dzieciaków była trójka, lecz Wiesław był najmłodszy z rodzeństwa. Siostra Irena była starsza aż o 16 lat, a brat Feliks – o 12 lat.
W okupowanej Warszawie Michnikowski ukończył szkołę średnią – technikum samochodowe. Rodzice – jako głęboko wierzący (w rodzinie był i prałat, i kanonik), widzieli najmłodszego syna raczej na drodze duchownej. On sam marzył o politechnice.
Być może nawet poszedłby drogą polecaną przez rodziców, gdyby nie przypadek, a właściwie przedwojenny reżyser i aktor, Karol Borowski. To on zachęcił Michnikowskiego, by spróbował swoich sił w lubelskim Studiu Dramatycznym. Trafił tam prosto z koszar. Niewysoki, ciemnooki, skromny i stroniący od skandali w zawodzie odnalazł się doskonale. Egzamin aktorski zdał tuż po wojnie (w 1946 r.) eksternistycznie w Lublinie.
Zadebiutował jednak nie na scenie, ale w warszawskim kościele Wszystkich Świętych arią z „Bajadery”. Wykonanie nie podobało się matce, a młody aktor został przez rodzicielkę porządnie zbesztany. Nie odstraszyło go to jednak od dalszych prób na scenicznych i estradowych. Reszta jest już historią teatru, kabaretu i filmu…
On sam uwielbiał film i literaturę. Fascynował się produkcją „101 dalmatyńczyków” i zaczytywał w powieści „Hrabia Monte Christo”. Przyjaciele mówili o Michnikowskim, że to wspaniały kolega, inteligent z przedwojenną klasą, prawdomówny, skory do pomocy, obdarzony poczuciem humoru.
Wiesław Michnikowski – rodzina, synowie i wnuki
Przyszłą żonę, Marię Anielę Sobieszek (1930-2009) – historyka sztuki, poznał na wystawie obrazów Canaletta. W 1956 roku wzięli ślub i przeżyli razem ponad pięćdziesiąt lat. O żonie mówił czasami żartobliwie, że „jest jedyną osobą, która za nim nie przepada”.
Małżeństwo doczekało się dwóch synów: Marcina (pisarza i naukowca w Instytucie PAN) i Piotra (rzeźbiarza). Wnuki też wykonują artystyczne zawody: Mateusz jest aktorem, Roch – operatorem filmowym, a Jakub – reżyserem i scenarzystą.
Wiesław Michnikowski – kariera sceniczna i estradowa
Artysta uprawiał aktywność na wielu polach, jednak największą miłością darzył teatr. Zanim zaistniał na dużym ekranie, grał przede wszystkim w lubelskich teatrach (Teatr Domu Żołnierza w latach 1945-1946, Teatr Miejski w latach 1946-1947, Teatr im. Juliusza Osterwy w latach 1948-1951).
W Warszawie występował na deskach Teatru Klasycznego (1947-1948), Teatru Młodej Warszawy (1951-1956), Teatru Komedia (1956-1957), Teatru Współczesnego (1958-1970 i ponownie od 1971 r.) itd. Najdłużej, bo aż 33 sezony grał właśnie w warszawskim „Współczesnym”.
Widzom dał się poznać przede wszystkim jako aktor komediowy, choć nie stronił również od ról dramatycznych. Grał, stając na głowie w „Się kochamy”, był ogarniętym depresją człowiekiem w „Urodzinach Stanleya”, Goebbelsem w „Bunkrze”, lekarzem więziennym w „Lirze”. Koledzy opowiadali, że niezależnie od tego, kim miał stać się za chwilę na scenie, z jego teatralnej garderoby zawsze dobiegały salwy śmiechu i słychać było dowcipy. Ale nie wulgarne, bo takich nie lubił.
Nie stronił od występów estradowych: w Kabarecie Starszych Panów i kabarecie Szpak oraz Dudek. Przez wiele lat głos Michnikowskiego cenili słuchacze radiowego „Podwieczorku przy mikrofonie”. W słuchowiskach Polskiego Radia zagrał 175 razy, w Teatrze TVP wykonał 45 ról.
Jego interpretacja piosenki „Addio pomidory” z repertuaru Kabaretu Starszych Panów podbiła serca melomanów i miłośników czerwonego warzywa, chociaż on sam preferował… gołąbki w sosie pomidorowym. Do dzisiaj kojarzony jest też z piosenką „Wesołe jest życie staruszka”.
Wiesław Michnikowski na małym i dużym ekranie
Na dużym ekranie zadebiutował mając już doświadczenie z teatru – w 1956 r. rolą Maćka w baśni filmowej pt. „Warszawska syrenka”. W kolejnych latach zagrał w około 50 filmach i serialach, w tym tak znanych, jak: „Gangsterzy i filantropi” (1962), „Czterej pancerni i pies” (1966-70), „Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy” (1978), „Jan Serce” (1981). Gdyby nie talent Michnikowskiego, nie byłoby przede wszystkim Jej Ekscelencji w „Seksmisji” Juliusza Machulskiego (1983) ani Mateusza Korczyńskiego z filmu „Skutki noszenia kapelusza w maju” (1993). W kolejnych latach zagrał jeszcze m.in. profesora w serialu „Pokój 107” (1997), a w 2007 r., w wieku 85 lat, wystąpił w serialu „Na dobre i na złe”. Była to ostatnia rola Michnikowskiego, który uprawiał zawód aktora przez ponad pół wieku.
Zmarł 29 września 2017 r. w Warszawie w wieku 95 lat. Spoczął na Cmentarzu Powązkowskim.
Wiesław Michnikowski – ciekawostki
Jako miłośnik motoryzacji, pierwszy samochód osobowy kupił tuż po wojnie. Starego Wartburga nabył na spółkę ze szwagrem.
W latach 1981-89 przemawiał do najmłodszych głosem Papy Smerfa z serialu animowanego „Smerfy”.
W listopadzie 2014 r. wywiad-rzekę z Wiesławem Michnikowskim przeprowadził jego syn Marcin. Książka nosi tytuł „Tani drań”.
Źródła
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wies%C5%82aw_Michnikowski„Tani drań. Wiesław Michnikowski w rozmowie Marcinem Michnikowskim” (Wydawnictwo Prószyński i Media, 2014)
https://film.interia.pl/wiadomosci/news-wieslaw-michnikowski-to-jest-facet-ktory-wszystko-umie,nId,2400968
https://kultura.onet.pl/film/wywiady-i-artykuly/wieslaw-michnikowski-wybitnie-liryczny-mezczyzna/engn6m4
Jolanta Tokarczyk jest dziennikarką filmową i lifestylową. Prowadzi magazyn „Film&Tv Kamera” i portal Filmowe Centrum Festiwalowe. Specjalizuje się w wywiadach z twórcami kultury.