Wit Stwosz

Wit Stwosz, także Veit Stoß przyszedł na świat w Horb am Neckar koło Stuttgartu ok. roku 1448. Zmarł w Norynberdze w 1533 roku. Był niemieckim rzeźbiarzem, grafikiem i malarzem, jednym z najwybitniejszych twórców gotyku późnego w rzeźbie.

Spis treści

Biografia i życiorys Wita Stwosza

Wiele wskazuje na to, iż nabył umiejętność wykonywania rzeźby w Strasburgu, będąc uczniem słynnego wówczas Mikołaja z Lejdy, jak również był pod wpływem i inspiracją Martina Schongauera i Mistrza E.S.

Sferą dotąd niezbyt jasnych domysłów jest dla badaczy sztuki jego czas również przed 1477 rokiem, a więc okres, w którym kształtował się osobisty styl Wita Stwosza, jednak gdy już przybył do Krakowa w roku 1477, aby wykonać ołtarz główny w najważniejszym kościele miejskim, był już twórcą w pełni ukształtowanym. Pewne cechy obecne w Ołtarzu Mariackim wskazują, że podczas swojej podróży artystycznej Stwosz odwiedził Niderlandy, a w szczególności Brukselę. W każdym razie nie ulega dziś już wątpliwości, że znał on bardzo dokładnie twórczość takich jak na przykład Rogier van der Weyden.

Po wykonaniu Ołtarza Mariackiego oraz paru innych dzieł Stwosz wrócił w 1496 roku do Norymbergi. W tym samym roku odeszła nagle jego żona Barbara. W następnych latach Stwosz wplątał się w poważne kłopoty. Pożyczył dużą kwotę jednemu z kupców, który wkrótce ogłosił bankructwo. Stwosz, nie mógł tymczasem odzyskać należnej mu sumy, również przed sądem. Wtedy to Stwosz podrobił weksel, na którym postawił fałszywą pieczęć i podpis. Fałszerstwo wykryto, a wówczas artysta szukał schronienia w klasztorze karmelitów, gdzie zakonnikiem był akurat jego syn. Przebywając w klasztorze jednak doszedł do ugody w sprawie tego weksla z jego wystawcą; ugoda ta jednak okazała się chwiejna i nie uchroniła go przed odpowiedzialnością z oskarżenia publicznego za fałszerstwo. Opuściwszy klasztor został schwytany przez straż miejską i osadzono go w więzieniu. Z pomocą przyszedł wówczas jego zięć, Jörg Trummer, który był obywatelem miasta Münnerstadt. Stwosz uniknął kary śmierci lub oślepienia, a karę ograniczono wypalając mu 4 grudnia 1503 rozgrzanym żelazem piętno na obu policzkach łącznie z nakazem nieopuszczania miasta do końca życia. Zakazowi temu Stwosz się jednak nie podporządkował i uciekł do Münnerstadt, co doprowadziło w efekcie do nowego konfliktu z Radą Miejską. Przebywał później także w Norynberdze, gdzie zmarł w 1533 roku.

Ciekawostki o Wicie Stwoszu

Wit Stwosz to imię i nazwisko spolszczone, bowiem artysta był rodowitym Niemcem.
Za fałszerstwo dokumentów handlowych Stwosz został oszpecony znamieniem fałszerza na obu jego policzkach, z zastrzeżeniem, że nie może on opuszczać miejscowości Münnerstadt, podczas gdy on zdecydował się wkrótce na emigracje.
Słynny kronikarz polski Jan Długosz nie omieszkał wspomnieć o Wicie Stwoszu i jego dziełach. Pisali w swoich tekstach o Wicie Stwoszu też inni, lecz to Długosz napisał o doniosłości twórcy na równi z innymi znakomitościami jego czasów.
W momencie przybycia Stwosza do Krakowa w mieście nie istniało właściwie środowisko rzeźbiarskie. Ołtarz Mariacki ukończył w 1489 roku, dzieło wyjątkowe i niespotykane na skalę całej ówczesnej Polski.
Chociaż Ołtarz Mariacki jest dziełem snycerskim, Stwosz rzeźbił jednak również w różnych rodzajach materiałów kamiennych. Do kościoła Mariackiego przeznaczony był na przykład jego Krucyfiks. Zarówno krzyż, jak i postać Chrystusa zostały wykonane przez Mistrza w jednym bloku wapienia.