Witold Pilecki (1901-1948) – był żołnierzem Armii Krajowej, rotmistrzem kawalerii, skazanym przez władze komunistyczne Polski Ludowej na śmierć. Jest dziś symbolem walki o niepodległość RP.
Krótki życiorys Witolda Pileckiego
Witold Pilecki przyszedł na świat w Ołońcu w Rosji 13 maja 1901 roku. Zasilił szeregi harcerstwa w roku 1914. Studiował na poznańskim Wydziale Rolnym Uniwersytetu, jak również na Uniwersytecie Stefana Batorego był studentem Wydziału Sztuk Pięknych. Witold Pilecki odbywał służbę w Wojsku Polskim na przestrzeni lat 1918 – 1921. Otrzymał Krzyż Walecznych w uznaniu zasług, bowiem odznaczył się bohaterstwem w bitwie warszawskiej oraz podczas wyzwalania Wilna czasu wojny polsko-bolszewickiej.
Podczas II wojny światowej Witold Pilecki walczył broniąc Polski w kampanii wrześniowej. Zajmował wówczas stanowisko dowódcy plutonu w szwadronie kawalerii dywizyjnej 19. Dywizjonu Piechoty Armii „Prusy”, by następnie odbywać służbę w 41. Dywizji Piechoty na przedmieściu rumuńskim. Natomiast od 1939 r. Witold Pilecki walczył w konspiracji. Był m.in. współzałożycielem Tajnej Armii Polskiej. Pilecki nosił się też z zamiarem organizowania ruchu oporu w obozach koncentracyjnych – w tym celu zbierał materiały i informacje na temat miejsc przetrzymywania więźniów. W tym celu podjął się przeniknięcia do obozu w Oświęcimiu by utworzyć tam odpowiednie struktury. Pomagał tam w ucieczkach współwięźniów, pisząc systematycznie raporty. W Auschwitz na przykład Pilecki założył Związek Organizacji Wojskowej, którego zadaniem było zdobywanie żywności, ubrań, czy też pomoc w przekazywaniu wiadomości rodzinom więźniów. Witold Pilecki z obozu uciekł w roku 1943. Brał później udział w powstaniu warszawskim. Mianowano go wówczas na rotmistrza. Prowadził ponadto działalność wywiadowczą dla 2. Korpusu Polskiego we Włoszech. Pilecki zbierał równolegle informacje o żołnierzach przetrzymywanych w obozach NKWD. Oskarżono go później o działalność wywiadowczą na rzecz emigracyjnego rządu polskiego. Witolda Pileckiego w związku z tym skazano na karę śmierci, wykonując wyrok 15 maja 1948 r. w Warszawie.
Rozszerzona biografia Witolda Pileckiego
Dzieje rodu Pileckich
Witold Pilecki urodził się 13 maja 1901 r. w mieście Olonets, w rosyjskiej Karelii. Był potomkiem arystokratycznej rodziny szlacheckiej pochodzącej z obwodu grodzieńskiego. Jego dziadek, Józef Pilecki herbu Leliwa był członkiem polskiej szlachty i oddanym polskim nacjonalistą. Był zwolennikiem secesjonistycznego powstania styczniowego w latach 1863–1864. Po brutalnej klęsce powstania spacyfikowanego przez wojska rosyjskie Józef Pilecki, podobnie jak większość polskich szlachciców popierających bunt, został poddany represjom i jego majątek w pobliżu Lidy i inne nieruchomości zostały skonfiskowane przez rząd rosyjski. Przez siedem lat był także skazany na zesłanie na Syberię. Po zwolnieniu władze carskie przymusowo przesiedliły go właśnie na odległe terytorium Karelii. Rodzinie zabroniono mieszkać poza tą prowincją przez następne 30 lat, a jej członkowie byli prawnie zobowiązani do zatrudnienia tylko przez państwo rosyjskie.
Z kolei ojciec Witolda, Julian Pilecki, został przeszkolony jako leśniczy w Sankt Petersburgu i wstąpił do rosyjskiej służby cywilnej, obejmując stanowisko starszego inspektora w Radzie Lasów Państwowych w Karelii. Ostatecznie osiadł w miejscowości Olonets, gdzie poślubił Ludwikę Pilecką z Osiecimskich. Witold Pilecki był czwartym z pięciorga dzieci pary. W 1910 r. Ludwika i dzieci opuściły Karelię i po dołączeniu do ojca ich rodzina osiadła w Wilnie, gdzie Pilecki ukończył szkołę podstawową i został członkiem tajnej organizacji skautowej ZHP. Podczas pierwszej wojny światowej Wilno zostało zajęte przez armię niemiecką i zostało włączone do niemieckiej administracji wojskowej Ober Ost. Pilecki i jego rodzina uciekli wówczas do Mohylewa na Białorusi. W 1916 r. Pilecki przeniósł się do rosyjskiego miasta Oryol, gdzie uczęszczał do gimnazjum i założył lokalny rozdział grupy ZHP.
Witold Pilecki podczas wojny polsko-radzieckiej
W 1918 r., po wybuchu rewolucji rosyjskiej i pokonaniu mocarstw centralnych podczas I wojny światowej, Pilecki powrócił do Wilna (wówczas część II Rzeczypospolitej) i dołączył do sekcji harcerskiej ZHP, mianowicie do litewskiej i białoruskiej Milicji Obronnej, formacji paramilitarnej dostosowanej do ruchu białych pod dowództwem gen. Władysława Wejtko. Milicja ta rozbroiła wycofujące się wojska niemieckie i zajęła pozycje w obronie miasta przed nadciągającym atakiem radzieckiej Armii Czerwonej. Wilno padło jednak w ręce sił bolszewickich 5 stycznia 1919 r., a wówczas Pilecki i jego jednostka podjęli wojnę partyzancką za liniami sowieckimi. Następnie wraz z towarzyszami wycofał się do Białegostoku, gdzie Pilecki zaciągnął się jako szeregowy do nowo utworzonej polskiej armii ochotniczej. Brał zatem udział w wojnie polsko-radzieckiej w latach 1919–1921, pod dowództwem kapitana Jerzego Dąbrowskiego. Walczył to wówczas w ofensywie kijowskiej (1920 r.). 5 sierpnia 1920 r. Pilecki wstąpił do 211 pułku ułanów i walczył w kluczowej bitwie warszawskiej oraz w potyczkach mających miejsce w Puszczy Rudnickiej. Pilecki później brał udział w wyzwoleniu Wilna i krótko służył w trwającej wojnie polsko-litewskiej jako członek rebelii Żeligowskiego w październiku 1920 r.. Dzięki temu dwukrotnie został odznaczony Krzyżem Walecznych za waleczność.
Pileckiego czas międzywojnia
Po zakończeniu wojny polsko-radzieckiej w marcu 1921 r. Pilecki został przeniesiony do rezerw wojskowych. Awansował do stopnia kaprala i został wyznaczony na podoficera. Później ukończył szkołę średnią (zdając maturę jeszcze w tym samym roku). W 1922 roku Pilecki krótko studiował na Uniwersytecie Poznańskim, gdzie uczył się rolnictwa. Wkrótce wrócił jednak do Wilna i zapisał się na Wydział Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego. Pilecki został zmuszony do porzucenia studiów w 1924 r. zarówno z powodu problemów finansowych, jak i pogarszającego się stanu zdrowia ojca. Pozostał jednak aktywny w wojsku jako członek rezerw wojskowych i służył jako instruktor wojskowy w Nowych Święcicach. Przeszedł następnie szkolenie oficerskie w Szkole Oficerskiej Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu. Po ukończeniu natomiast swych studiów Pilecki został przydzielony do 26 Pułku Ułanów w lipcu 1925 r., a to w randze chorążego, awansując następnie do rangi podporucznika.
We wrześniu 1926 r. Pilecki stał się właścicielem rodzinnego majątku Sukurcze, w powiecie lidzkim województwa nowogródzkiego. Pilecki przebudował i zmodernizował swój dwór, który został zniszczony podczas I wojny światowej. 7 kwietnia 1931 r. poślubił Marię Pilecką z domu Ostrowską (1906–6 lutego 2002 r.), miejscową nauczycielkę szkolną pochodzącą z Kupy (obecnie Białoruś) . Mieli dwoje dzieci urodzonych w Wilnie: Andrzeja (16 stycznia 1932 r.) oraz Zofię (14 marca 1933 r.). Pilecki i jego rodzina zamieszkali później w miejscowości Sukurcze. Witold Pilecki zyskał reputację lidera społeczności, wybitnego pracownika socjalnego i malarza amatora. Był także energicznym zwolennikiem rozwoju obszarów wiejskich, zakładając spółdzielnię rolniczą, kierując lokalną strażą pożarną, a także pełniąc funkcję przewodniczącego lokalnego zakładu mleczarskiego. W 1932 r. Pilecki założył z kolei szkołę kawalerii w Lidzie. Niedługo potem został mianowany dowódcą nowo utworzonej 1. Dywizjonu Lidskiego, które to stanowisko utrzymywał do 1937 r., kiedy to jednostka ta została wchłonięta przez Polską 19. Dywizję Piechoty. W 1938 r. Pilecki otrzymał wreszcie Srebrny Krzyż Zasługi za działalność społeczną.
II wojna i tuż po niej
Podczas II wojny światowej Pilecki zgłosił się na ochotnika do polskiej organizacji podziemnej, polegającej na dobrowolnym uwięzieniu w obozie koncentracyjnym Auschwitz w celu zebrania informacji wywiadowczych, a następnie ucieczki. W obozie zorganizował on ruch oporu i już w 1941 r. poinformował zachodnich sojuszników o okrucieństwach nazistowskich Niemiec w Oświęcimiu. Uciekł z obozu w 1943 r. po prawie 2,5 roku więzienia. Brał później udział jako bojownik w powstaniu warszawskim w sierpniu – październiku 1944 r.. Pozostał lojalny wobec londyńskiego rządu emigracyjnego po komunistycznym przejęciu Polski. W 1947 r. Witold Pilecki został aresztowany za szpiegostwo przez stalinowską tajną policję (Urząd Bezpieczeństwa) pod zarzutem pracy dla „zagranicznego imperializmu”. Został w związku z tym stracony po procesie pokazowym w 1948 r.. Informacje o jego wyczynach i losie do 1989 r. były zatajane przez reżim komunistyczny w Polsce.
Pilecki jest uważany za „jednego z największych bohaterów wojennych” ze względu na jego wysiłki. Naczelny rabin Polski Michael Schudrich napisał: „Kiedy Bóg stworzył człowieka, Bóg miał na myśli, że wszyscy powinniśmy być jak błogosławionej pamięci kapitan Witold Pilecki.”
Ciekawostki o Witoldzie Pileckim
- Po egzekucji ciało Witolda Pileckiego znikło. Zniknięcie to było elementem kampanii zapomnienia o polskim bohaterze władz PRL.
- Witold Pilecki na własne życzenie trafił do Oświęcimia, gdzie organizował struktury podziemnego oporu, pomagając m.in. w ucieczkach współwięźniom.
- Witold Pilecki był kawalerem Krzyża Walecznych, który otrzymał w uznaniu zasług za bohaterstwo podczas bitwy warszawskiej.
- Rotmistrz Pilecki miał syna, za sprawą którego pamięć o Pileckim przetrwała czasy szczególnego komunistycznego ostracyzmu.
Cytaty Witolda Pileckiego
„Znalazłem w sobie radość wynikającą ze świadomości, że chcę walczyć.”
„Za sprawę mojej Ojczyzny w potrzebie, krwi własnej ani życia nie szczędzić…”
„Starałem się tak żyć, abym w godzinie śmierci mógł się raczej cieszyć, niż lękać.”
„Co może powiedzieć ludzkość dziś, ta ludzkość, która chce dowieść postępu kultury, a XX wiek postawić znacznie wyżej od wieków przeszłych. Czy w ogóle my, ludzie XX wieku, możemy spojrzeć w twarze tych, co żyli kiedyś i – śmieszna rzecz – dowodzić naszej wyższości, kiedy za naszych czasów zbrojna masa niszczy nie wrogie sobie wojsko, lecz całe narody, bezbronne społeczeństwa, stosując najnowsze zdobycze techniki. Postęp cywilizacji – tak! lecz postęp kultury? – śmieszne. Zabrnęliśmy, kochani moi, straszliwie. Przerażająca rzecz, nie ma na to słów! Chciałem powiedzieć: zezwierzęcenie… lecz nie! Jesteśmy od zwierząt o całe piekło gorsi!”
Źródła
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Pilecki
- http://www.polskatimes.pl/artykul/3730242,rotmistrz-witold-pilecki-zapomniany-bohater-obozu-auschwitz-sylwetka,id,t.html
- https://biografia24.pl/witold-pilecki/
- https://pilecki.ipn.gov.pl/rpe/biography/8193,Biography.html
Ciekawe artykuły
