Władysław Jagiełło

Władysław II Jagiełło (1362 – 1434) był wielkim księciem litewskim, królem polskim, synem księcia litewskiego i księżniczki twerskiej. Był założycielem dynastii Jagiellonów, mężem Jadwigi Andegaweńskiej.

Krótki życiorys Władysława Jagiełły

Władysław Jagiełło przyszedł na świat w roku 1362. W 1377 roku objął tron wielkoksiążęcy w Wilnie. Rozpoczął panowanie od współrządów z jego stryjem, wkrótce jednak wybuchł między nimi konflikt, w którym Jagiełło zwyciężył, obejmując władzę, lecz darując jej część kuzynowi Witoldowi (synowi zwyciężonego stryja), a to w związku ze staraniami sukcesyjnymi o tron Polski. Do koronacji Jagiełły na króla Polski doszło w roku 1386. Związek obu krajów regulował dokument podpisany w Krewie – Jagiełło wkrótce pojął za żonę Jadwigę oraz przyjął chrzest. Nie układało się jednak tak jak by tego chcieli panowie polscy, bowiem wktótce królowa zmarła i unia stanęła pod znakiem zapytania. Niejasności szczęśliwie udało się wyjaśnić – król Jagiełło miał panować w Polsce, ale i na Litwie, jako zwierzchnik księcia litewskiego Witolda. Odpowiednie dokumenty sporządzono wówczas w Horodle, jako finał starań podjętych wcześniej w ramach unii wileńsko – radomskiej. Ze sprawami krzyżackimi Jagiełło nie chciał się patyczkować i odraczać w nieskończoność, bowiem zdecydował się rozstrzygnąć narosłą niechęć zakonu, pod Grunwaldem, w 1410 roku. Polska zwyciężyła, zyskała jednak zaledwie Żmudź i ziemię dobrzyńską. Jeden problem zatem rozwiązał Jagiełło dobrze, natomiast było ich już wówczas więcej, na przykład problem następstwa polskiego tronu. Na szczęście ze związku Jagiełły z Zofią Holszańską urodził się syn Kazimierz, jednak był jeszcze książę Witold, więc problem był. Istotą zostało więc poparcie polskiej szlachty, a właściwie wybór, którego panowie polscy mieli podjąć. Władysław Jagiełło świadomy stawki wydał w związku z tym specjalne przywileje, natomiast okazało się w trakcie, że trybem sukcesji miała być elekcja. Sprawa zasadnicza wyjaśniła się, ale po śmierci Witolda Litwa nie chciała być powolna jego decyzjom, musiał więc Jagiełło w latach 1431 – 1433 uspokoić nastroje, co też uczynił. Jednocześnie Jagiełło odnowił Uniwersytet Jagieloński do rozmiarów źródła prawdziwej cywilizacji zachodniej. Zmarł w roku 1434, zostawiając po sobie kraj gotowy na mocarstwowość.

Biografia rozszerzona Władysława Jagiełły

Starania o władzę

Na okres po śmierci jego ojca przypadł okres współrządów Jagiełły z jego stryjem, Kiejstutem. Nie był to czas szczęśliwy, ponieważ doszło między nimi do konfliktu. W efekcie Jagiełło wygrał sukcesje i przejął pełnię władzy, co datuje się na moment śmierci stryja. Jednocześnie Władysław Jagiełło pogodził się z synem Kiejstuta, Witoldem, co ugruntowało władzę, szczególnie wobec zagrożenia ze strony Moskwy i zakonu krzyżackiego. Było mu wówczas po drodze ze stroną polską, w związku z czym zabiegał o tron RP.

Droga sukcesyjna polska

Starania o koronę polską były tożsame z prośbą o rękę Jadwigi, co też uczynił, wraz ze zobowiązaniem do przyjęcia chrztu oraz odzyskania ziem polskich pozostających poza granicami królestwa. Warunki te potwierdził dokument wystawiony w Krewie, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeby przyłączenia do Polski ziem litewsko – ruskich. Do koronacji Jagiełły doszło w 1386 roku w Krakowie, tym samym do małżeństwa z Jadwigą i jego chrztu. Wkrótce jednak córka i królowa zmarły, więc losy unii stanęły pod znakiem zapytania. Zaproponowano mu na ratunek ślub z Anną Cylejską, czyli wnuczką Kazimierza Wielkiego. Spór o zakres kompetencji wielkiego księcia litewskiego załagodziła ugoda w Ostrowie z 1392 roku, przyznająca Jagielle wobec zakresu władzy Witolda status księcia zwierzchniego. Warunki te potwierdziła następnie unia wileńsko – radomska oraz druga, zawarta w Horodle.

Krzyżacy, husyci i następstwo tronu

Sprawy krzyżackie Jagiełło załatwił już pod Grunwaldem w 1410 roku, zyskując jednak zaledwie ziemię dobrzyńską i Żmudź. Nie to jednak okazało się problemem nr 1, bowiem miał nim zostać wkrótce problem następstwa tronu, a w międzyczasie sprawa husycka. Ta ostatnia była wówczas kwestią palącą, idącą w parze z propozycją korony czeskiej dla Jagiełły, której nie zdecydował się podjąć. Uczynił tak z uwagi na problematyczne sprawy wyznaniowe i wielość głosów negatywnych odnośnie samych husytów na scenie międzynarodowej świata chrześcijańskiego. Skoncentrował się więc bardziej na problemie sukcesji jego syna Kazimierza, który urodził się ze związku Jagiełły z Zofią Holszańską. Do gry o tron włączył się jednak książę Witold. Władysław Jagiełło uruchomił w związku z tym specjalne przywileje szlacheckie, by zyskać poparcie rzesz polskiej szlachty. Udało się, ale pod jednym warunkiem, otóż sukcesją miała odtąd rządzić droga elekcji. Jagiełło wkrótce po śmierci Witolda wdał się w konflikt z Litwą za sprawą nowego księcia litewskiego, Świdrygiełły. Tą, jak i sprawę krzyżacką udało się Jagielle załatwić w latach 1431 – 1433, przy czym na specjalną uwagę zasługuje fakt, iż to Jagiełło odnowił Uniwersytet Jagieloński, czyniąc ten ośrodek źródłem prawdziwej cywilizacji. Zmarł w roku 1434, zostawiając po sobie dobrą schedę.

Ciekawostki o Władysławie Jagiełło

• Pił, jak podają źródła, „jeno wodę źródlaną”.
• Przestrzegał postów dbając o wizerunek prawdziwego chrześcijanina.
• Lubił niedopieczone mięso, przez co prawdopodobnie cierpiał z powodu pasożytów przewodu pokarmowego.
• Jakkolwiek czytał i pisał z trudem, jego talent polityczny wyprzedzał jego czasy.
• W bitwie pod Grunwaldem wzorem wodzów pogańskich nie brał bezpośredniego udziału w walce, obserwując bitwę z oddali i na szczycie wzniesienia, oraz wydając niezbędne polecenia posłańcom.
• Król praktykował dziwne zwyczaje, które jego chrześcijańskim poddanym mogły się wydawać mocno podejrzane, jeśli nie magiczne. I tak każdego ranka, kiedy opuszczał sypialnię, łamał palcami gałązki czy też słomki. Lecz to nie jedyne obrzędy pogańskie w nawykach króla, bowiem wystrzegał się wstawania lewą nogą, zaplatał włosy wyrwane z brody, przy goleniu ponoć wtykał sobie włosy między palce i polewał je wodą. Ponadto wychodząc z domu, trzykrotnie obracał się przez lewe ramię i rzucał za siebie przełamaną gałązkę.

Cytaty Władysława Jagiełły

„Mieczów ci u nas dostatek, ale i te przyjmuję jako wróżbę zwycięstwa, którą mi sam Bóg przez wasze ręce zsyła. A pole bitwy On także wyznaczy. Do którego sprawiedliwości ninie się odwołuję, skargę na moją krzywdę i waszą nieprawość a pychę zanosząc – amen”.

Źródła:

Ciekawe artykuły

Tagi: