Władysław Reymont

Władysław Stanisław Reymont (1867 – 1925) jest jako noblista znany pod tym właśnie nazwiskiem, ale nie zawsze tak było, bowiem miał pierwotnie na nazwisko Rejment. Motywy zmiany nazwiska nie są znane. Być może zmienił nazwisko ze względu na konotacje słowa „rejmentować”, które w staropolskiej gwarze oznacza przeklinanie.

Krótki życiorys Władysława Reymonta

Władysław Stanisław Reymont przyszedł na świat 7 maja 1867 roku w Kobielach Wielkich. Uczył się fachu zawodowego, kończąc szkołę jako czeladnik. Ponadto występował w teatrach ogródkowych. Jego powieść „Komediantka” powstała w oparciu o doświadczenia Reymonta właśnie w teatrzykach ogródkowych. Na życie zarabiał też wtedy jako dróżnik. Dzięki współpracy nawiązanej z pewnym niemieckim spirytystą, mógł podróżować po Europie jako jego medium. Jednak stały kierunek zawodowy był mu ciągle nie znany – w chwilach najtrudniejszych myślał nawet o posłudze kapłańskiej lub klasztornej celi. Można powiedzieć, że życie samo się jakoś ułożyło i Władysław Reymont został w końcu dziennikarzem stołecznych czasopism. Wówczas to opisał jako reportażysta jedną z pielgrzymek jasnogórkich, co uruchomiło Reymonta nagle w kierunku nowel. Okazało się, że trudne do zdobycia dobre słowo krytyki jest dla niego przychylne, wobec tego Reymont zdecydował się na powieść. Pojawiła się więc powieść „Fermenty”, następnie „Komediantka”. Znów podróżował po Europie. Po powrocie do Polski napisał, co najważniejsze, powieść o Łodzi, zatytułowaną „Ziemia obiecana”. Rok 1902 oznaczał dla Reymonta małżeństwo.

Małżonka musiała opiekować się Władysławem Reymontem, bowiem uległ poważnemu wypadkowi na kolei. Lata 1904 – 1909 były pracą nad powieścią „Chłopi”. Wraz z końcem I wojny, Reymont udał się do USA. Natomiast rok 1924 oznaczał Literacką Nagrodę Nobla za „Chłopów”. Komisja noblowska doceniła Reymonta jako socjologa, jego wnikliwy obraz hermetycznych środowisk, z ich kulturowością i trybem życia w ogóle. Zachwycają wątki szczegółowe powieści, które były obecne już w „Ziemi obiecanej”, zwłaszcza gąszcz przeplatających się życiorysów tworzących strukturę utworu. Wieś i miasto Reymont przedstawił w barwach pola bitwy, gdzie liczy się „mieć”, a nie „być”. To znakomite studium nieprzypadkowo polecane uczniom klas licealnych. Być może dłużą się niekiedy opisy, ale jest to wpisane w charakterystykę epoki, która miała za zadanie odzwierciedlać rzeczywistość. Utwór „Chłopi” pojawił się tuż przed śmiercią autora, który zmarł w 1925 roku. Władysław Reymont został pochowany na Powązkach. Serce pisarza znajduje się w urnie, w kościele św. Krzyża w Warszawie.

Biografia rozszerzona Władysława Reymonta

Dylematy życiowe

Uczył się na czeladnika, zdobywając ten fach. Innego wykształcenia nie uzyskał, mimo że szkołę podjął. Trudnił się aktorstwem w teatrach zwanych ogródkowymi. Zdobyte wtedy doświadczenie posłużyło do napisania powieści „Komediantka”. Pracował następnie jako dróżnik. Było to jednak zajęcie doraźne. Wciąż udzielał się w trupach teatralnych, by później jako medium niemieckiego spirytysty podróżować z nim po Europie. Nie miał ciągle jasności co do kierunku zawodowego, rozważał nawet posługę kapłańską lub wstąpienie do zakonu. Życie potoczyło się samo i Władysław Reymont zamieszkał w Warszawie jako dziennikarz stołecznych czasopism.

Twórczość

Przełom przyszedł wraz z działalnością reporterską. Jedna z pielgrzymek opisanych później w reportażu pt. „Pielgrzymka do Jasnej Góry” zaowocowała nowelami, publikowanymi w czasopismach. Władysław Reymont spotkał się wówczas z życzliwością krytyków, nabrał więc wiatru w żagle. Postanowił napisać coś dłuższego, w formie powieści. Praca przyniosła wkrótce efekt w postaci powieści „Fermenty” i „Komediantka”. Pozwolił sobie wtedy na podróże, podczas których mógł przeprowadzić ważne obserwacje. Również za granicą. Po powrocie do Polski napisał powieść o Łodzi pt. „Ziemia obiecana”.

Nagroda Nobla

W roku 1902 ożenił się. Małżonka opiekowała się Władysławem Reymontem, który uległ poważnemu wypadkowi na kolei. Na przestrzeni lat 1904 – 1909 napisał powieść „Chłopi”. Wraz z końcem I wojny, w roku 1919, pisarz udał się do Stanów Zjednoczonych. Natomiast rok 1924 przyniósł mu Nagrodę Nobla za „Chłopów”. Komisja noblowska doceniła przedstawiony przez Reymonta wnikliwy obraz zamkniętych środowisk, z ich specyfiką kulturową. W „Chłopach” widać szczególnie obyczajowość wiejską współczesnych mu chłopów, gdzie umieścił wiele wątków szczegółowych. Z kolei „Ziemia obiecana”, powieść pierwsza z opisami zaangażowanymi społecznie, to obraz miasta przemysłowego tamtych lat, w którym ścierają się życiorysy mniejszości narodowych oraz ludzi zwykłych. Łódź przedstawiona została jako miejsce dość nieprzyjazne z uwagi na pęd wielu do zysku kosztem innych. Poniekąd nawet jako miasto niszczące uczciwych i spokojnych. Podczas lektury nasuwa się skojarzenie z ”miejską dżunglą” i jej walką o przetrwanie, gdzie słabi giną a silni zwyciężają – ideały są poświęcone na ołtarzu mamony. Taki jest ten obraz, i nie inaczej jest z „Chłopami”, czyli powieścią, która ukazała się na krótko przed jego śmiercią w roku 1925. Władysław Reymont został pochowany na Powązkach. Serce pisarza znajduje się w urnie, w kościele św. Krzyża w Warszawie.

Ciekawostki o Władysławie Reymoncie

• Był człowiekiem bez wykształcenia.
• Zrezygnował z planów duszpasterskich, ponieważ odstraszyły go rygory nowicjatu.
• Miał wypadek na kolei skutkujący złamanymi dwunastoma żebrami.
• Miał bardzo poważną wadę wzroku, uniemożliwiającą funkcjonowanie bez okularów. Pewnego razu zamiast ze sceny teatralnej wyjść normalnymi drzwiami, otworzył stojącą obok szafę i wszedł do szafy.
• Aby napisać swoje wartościowe książki, wpierw długimi latami pisał ”do szuflady”.
• Na jego widok wielu odmawiało mu prawa do życiowego sukcesu. Był bowiem, jak zaświadczają źródła, miernej urody i takiej też aparycji.

Cytaty Władysława Reymonta

• „Największym dobrem człowieka jest to, że może zapominać, inaczej nie mógłby żyć zupełnie”.
• „Nędza dzisiejszych ludzi pochodzi z oderwania się od przyrody i od Boga, z osamotnienia wewnętrznego”.
• „Chłop jak sięga, to przysięga
  Jak dostaje, to przestaje”.

Książka o Władysławie Reymoncie

„Władysław Reymont” Barbary Kocówny to książka opisująca życie i twórczość polskiego realisty.

Źródła:

Ciekawe artykuły

Tagi: