Włodzimierz Lenin (1870-1924) był rosyjskim działaczem komunistycznym, twórcą partii bolszewickiej, organizatorem i przywódcą państwa sowieckiego.
Kim był Włodzimierz Lenin? Biografia, pochodzenie, rodzina, wykształcenie
Włodzimierz Lenin, a właściwie Władimir Iljicz Uljanow urodził się 22 kwietnia 1870 roku w Symbirsku. Jego ojciec był inspektorem szkolnym. Władimir wychowywał się w rodzinie inteligenckiej i otrzymał staranne wykształcenie w symbirskim gimnazjum klasycznym (w latach 1879-1889).
Po ukończeniu gimnazjum rozpoczął studia prawnicze na uniwersytecie w Kazaniu. Po aresztowaniu i wydaleniu ze szkoły, za udział w antycarskich wystąpieniach studenckich, został zesłany na prowincję.
Bogatszy o zdobytą tam wiedzę prawniczą powraca do Kazania. Przymusowy pobyt na odległej wsi pozwolił mu zapoznać się z popularnymi wówczas pracami filozofów materialistycznych: Czernyszewskiego i Dobrolubowa. Wkrótce rozpoczyna działalność w miejscowej organizacji marksistowskiej, gdzie poznaje kolejne dzieła Karola Marksa i Fryderyka Engelsa. W 1891 roku kończy eksternistycznie studia na uniwersytecie w Petersburgu.
Zdobycie wykształcenia umożliwia mu podjęcie pracy w zawodzie adwokackim, jako obrońca sądowy w Samarze (1892-93).
Włodzimierz Lenin – działalność rewolucyjna
W latach 1893-95 działał w Petersburgu w konspiracyjnych marksistowskich kółkach rewolucyjnych. W 1895 roku scalił je, tworząc Związek Walki o Wyzwolenie Klasy Robotniczej. Końcem roku aresztowano go i w 1897 roku zesłano na Syberię.
Na Syberii ożenił się z N. Krupską. Po powrocie z zesłania w latach 1900-05 przebywał na emigracji, głównie w Szwajcarii, gdzie był jednym z założycieli „Iskry” – organu prasowego powstałej 1898 SDPRR. Forsując swoją koncepcję „partii nowego typu” (jednolitej programowo, scentralizowanej partii zawodowych rewolucjonistów), doprowadził na II Zjeździe SDPRR (1903) do rozłamu na mienszewików i bolszewików. W 1905 roku wrócił do Petersburga i kierował działalnością bolszewików w trakcie rewolucji 1905-07. Po upadku rewolucji ponownie emigrował. Przebywał w Szwajcarii, Francji, a także na ziemiach polskich.
W 1912 roku nastąpił definitywny rozpad SDPRR, a Lenin został przywódcą SDPRR (bolszewików). Na przestrzeni lat 1912-14 przebywał w Krakowie oraz Poroninie jako korespondent legalnie wydawanej w Rosji gazety „Prawda”.
Po wybuchu I wojny światowej został wydalony przez władze austriacko-węgierskie. Przebywał w Szwajcarii, gdzie zajmował się głównie opracowywaniem swoich teoretycznych rozpraw. Na konferencjach działaczy II Międzynarodówki w Zimmerwaldzie (1915) i Kientalu (1916) zwalczał reformistów i opowiadał się przeciwko udziałowi robotników w wojnie. Po zwycięstwie rewolucji lutowej w Rosji (1917) dzięki niemieckiej pomocy, powrócił do Piotrogrodu. Ogłosił program (tzw. tezy kwietniowe) przewidujący przekształcenie rewolucji burżuazyjnej (rewolucja lutowa 1917) w socjalistyczną i przejęcie władzy przez Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich. Był to program przejęcia władzy przez bolszewików pod hasłem „cała władza w ręce rad”. Po delegalizacji partii przez rząd A. Kierreńskiego, zagrożony aresztowaniem, wyjechał z Rosji.
Rządy Lenina
Przejął władzę w wyniku rewolucji październikowej (1917). Zbrojnie obalił rząd, a sam stanął na czele, utworzonej na II Zjeździe Rad, Rady Komisarzy Ludowych. Do 1921 roku prowadził krwawą wojnę domową. Do walki z przeciwnikami stworzył w 1917 roku Wszechrosyjską Nadzwyczajną Komisję do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem (Czeka) oraz Armię Czerwoną. Od 1918 roku obowiązywały zasady komunizmu wojennego (kolektywizacja rolnictwa, nacjonalizacja przemysłu, system kartkowy – „kto nie pracuje, ten nie je”) oraz czerwonego terroru (masowe aresztowania, sądy doraźne).
W zagranicznej polityce doprowadził do szybkiego zakończenia wojny z Niemcami (pokój brzeski w 1918 roku) oraz nawiązania z nimi stosunków dyplomatycznych (traktat w Rapallo w 1922 roku).
W 1921 roku ogłosił Nową Ekonomiczną Politykę (NEP), która była próbą powrotu do gospodarki rynkowej.
Włodzimierz Lenin – Inicjator ZSRR, śmierć, kult
Od listopada 1922 był celowo izolowany przez Biuro Polityczne w Gorkach, gdyż stan jego zdrowia się pogarszał. Działo się tak w efekcie zamachu z 30 sierpnia 1918, podczas którego został raniony.
Lenin starał się wywierać osobisty wpływ na decyzje polityczne, inicjując m.in. powstanie ZSRR. Pod koniec swojego życia dyktował notatki (zw. potocznie testamentem politycznym Lenina), w których formułował dyrektywy polityczne, ale i krytykował Stalina oraz innych członków kierownictwa partyjnego, sugerując utworzenie po jego śmierci kolektywnego kierownictwa.
Lenin zmarł 21 stycznia 1924 roku w Gorkach koło Moskwy. Pochowany został wbrew woli jego żony na placu Czerwonym w Moskwie w specjalnie zbudowanym Mauzoleum.
Jego oficjalny kult przetrwał aż do upadku ZSRR (1991). W Rosji kult Lenina kontynuują zwolennicy partii komunistycznej.
Bibliografia
Jacek Illg (red.), 300 postaci które zmieniły historię Polski i świata, Videograf II, Chorzów 2008, s. 159
Marcin Kalinowski, Lenin Włodzimierz Iljicz (1734-1801), w: Anna Skoczek (red.), Biografie sławnych ludzi, Tom II, Wydawnictwo SMS, Bochnia – Kraków 2006, s 34-37
Bartłomiej Kaczorowski (red. nacz.), Encyklopedia PWN. Wielkie biografie, 1. Przywódcy, reformatorzy, myśliciele, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 596-599
Zdjęcie: Lenin jako szef rządu Rosji radzieckiej, 1918 rok, Pyotr Otsup, domena publiczna
Redaktor i administrator strony Zyciorysy.info. Od 2018 roku zgłębia historie znanych ludzi, w czym pomagają mu dziesiątki książek z życiorysami znanych postaci, wideo wywiady czy publikacje internetowe. Efektem tych działań jest ponad 450 opublikowanych życiorysów. Jego publikacje bywają źródłem dla wielu znanych portali.
Zapisz się do newslettera
Chciałbyś co jakiś czas otrzymywać powiadomienia o nowych, ciekawych biografiach?Zapisz się do newslettera: