Włodzimierz Lenin (1870-1924) był rosyjskim działaczem komunistycznym, twórcą partii bolszewickiej, organizatorem i przywódcą państwa sowieckiego.
Kim był Włodzimierz Lenin? Biografia, pochodzenie, rodzina, wykształcenie
Włodzimierz Lenin, a właściwie Władimir Iljicz Uljanow urodził się 22 kwietnia 1870 roku w Symbirsku. Jego ojciec był inspektorem szkolnym. Władimir wychowywał się w rodzinie inteligenckiej i otrzymał staranne wykształcenie w symbirskim gimnazjum klasycznym (w latach 1879-1889).
Po ukończeniu gimnazjum rozpoczął studia prawnicze na uniwersytecie w Kazaniu. Po aresztowaniu i wydaleniu ze szkoły, za udział w antycarskich wystąpieniach studenckich, został zesłany na prowincję.
Bogatszy o zdobytą tam wiedzę prawniczą powraca do Kazania. Przymusowy pobyt na odległej wsi pozwolił mu zapoznać się z popularnymi wówczas pracami filozofów materialistycznych: Czernyszewskiego i Dobrolubowa. Wkrótce rozpoczyna działalność w miejscowej organizacji marksistowskiej, gdzie poznaje kolejne dzieła Karola Marksa i Fryderyka Engelsa. W 1891 roku kończy eksternistycznie studia na uniwersytecie w Petersburgu.
Zdobycie wykształcenia umożliwia mu podjęcie pracy w zawodzie adwokackim, jako obrońca sądowy w Samarze (1892-93).
Włodzimierz Lenin – działalność rewolucyjna
W latach 1893-95 działał w Petersburgu w konspiracyjnych marksistowskich kółkach rewolucyjnych. W 1895 roku scalił je, tworząc Związek Walki o Wyzwolenie Klasy Robotniczej. Końcem roku aresztowano go i w 1897 roku zesłano na Syberię.
Na Syberii ożenił się z N. Krupską. Po powrocie z zesłania w latach 1900-05 przebywał na emigracji, głównie w Szwajcarii, gdzie był jednym z założycieli „Iskry” – organu prasowego powstałej 1898 SDPRR. Forsując swoją koncepcję „partii nowego typu” (jednolitej programowo, scentralizowanej partii zawodowych rewolucjonistów), doprowadził na II Zjeździe SDPRR (1903) do rozłamu na mienszewików i bolszewików. W 1905 roku wrócił do Petersburga i kierował działalnością bolszewików w trakcie rewolucji 1905-07. Po upadku rewolucji ponownie emigrował. Przebywał w Szwajcarii, Francji, a także na ziemiach polskich.
W 1912 roku nastąpił definitywny rozpad SDPRR, a Lenin został przywódcą SDPRR (bolszewików). Na przestrzeni lat 1912-14 przebywał w Krakowie oraz Poroninie jako korespondent legalnie wydawanej w Rosji gazety „Prawda”.
Po wybuchu I wojny światowej został wydalony przez władze austriacko-węgierskie. Przebywał w Szwajcarii, gdzie zajmował się głównie opracowywaniem swoich teoretycznych rozpraw. Na konferencjach działaczy II Międzynarodówki w Zimmerwaldzie (1915) i Kientalu (1916) zwalczał reformistów i opowiadał się przeciwko udziałowi robotników w wojnie. Po zwycięstwie rewolucji lutowej w Rosji (1917) dzięki niemieckiej pomocy, powrócił do Piotrogrodu. Ogłosił program (tzw. tezy kwietniowe) przewidujący przekształcenie rewolucji burżuazyjnej (rewolucja lutowa 1917) w socjalistyczną i przejęcie władzy przez Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich. Był to program przejęcia władzy przez bolszewików pod hasłem „cała władza w ręce rad”. Po delegalizacji partii przez rząd A. Kierreńskiego, zagrożony aresztowaniem, wyjechał z Rosji.
Rządy Lenina
Przejął władzę w wyniku rewolucji październikowej (1917). Zbrojnie obalił rząd, a sam stanął na czele, utworzonej na II Zjeździe Rad, Rady Komisarzy Ludowych. Do 1921 roku prowadził krwawą wojnę domową. Do walki z przeciwnikami stworzył w 1917 roku Wszechrosyjską Nadzwyczajną Komisję do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem (Czeka) oraz Armię Czerwoną. Od 1918 roku obowiązywały zasady komunizmu wojennego (kolektywizacja rolnictwa, nacjonalizacja przemysłu, system kartkowy – „kto nie pracuje, ten nie je”) oraz czerwonego terroru (masowe aresztowania, sądy doraźne).
W zagranicznej polityce doprowadził do szybkiego zakończenia wojny z Niemcami (pokój brzeski w 1918 roku) oraz nawiązania z nimi stosunków dyplomatycznych (traktat w Rapallo w 1922 roku).
W 1921 roku ogłosił Nową Ekonomiczną Politykę (NEP), która była próbą powrotu do gospodarki rynkowej.
Włodzimierz Lenin – Inicjator ZSRR, śmierć, kult
Od listopada 1922 był celowo izolowany przez Biuro Polityczne w Gorkach, gdyż stan jego zdrowia się pogarszał. Działo się tak w efekcie zamachu z 30 sierpnia 1918, podczas którego został raniony.
Lenin starał się wywierać osobisty wpływ na decyzje polityczne, inicjując m.in. powstanie ZSRR. Pod koniec swojego życia dyktował notatki (zw. potocznie testamentem politycznym Lenina), w których formułował dyrektywy polityczne, ale i krytykował Stalina oraz innych członków kierownictwa partyjnego, sugerując utworzenie po jego śmierci kolektywnego kierownictwa.
Lenin zmarł 21 stycznia 1924 roku w Gorkach koło Moskwy. Pochowany został wbrew woli jego żony na placu Czerwonym w Moskwie w specjalnie zbudowanym Mauzoleum.
Jego oficjalny kult przetrwał aż do upadku ZSRR (1991). W Rosji kult Lenina kontynuują zwolennicy partii komunistycznej.
Bibliografia
Jacek Illg (red.), 300 postaci które zmieniły historię Polski i świata, Videograf II, Chorzów 2008, s. 159
Marcin Kalinowski, Lenin Włodzimierz Iljicz (1734-1801), w: Anna Skoczek (red.), Biografie sławnych ludzi, Tom II, Wydawnictwo SMS, Bochnia – Kraków 2006, s 34-37
Bartłomiej Kaczorowski (red. nacz.), Encyklopedia PWN. Wielkie biografie, 1. Przywódcy, reformatorzy, myśliciele, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 596-599
Zdjęcie: Lenin jako szef rządu Rosji radzieckiej, 1918 rok, Pyotr Otsup, domena publiczna
Specjalista SEO, redaktor i administrator strony Zyciorysy.info. Prowadzi ten portal od ponad pięciu lat i jest autorem ponad 450 życiorysów.