Zyciorysy.info - logo
  • Życiorysy i biografie
    • Aktorzy
    • Duchowni
    • Działacze proklimatyczni
    • Działacze religijni
    • Działacze społeczni
    • Dziennikarze
    • Filozofowie
    • Kompozytorzy
    • Malarze
    • Modelki
    • Naukowcy
    • Papieże
    • Pierwsze damy
    • Piłkarze
    • Piosenkarze
    • Pisarze
    • Podróżnicy i odkrywcy
    • Politycy
    • Postacie biblijne
    • Prezenterzy telewizyjni
    • Projektanci mody
    • Przedsiębiorcy
    • Przywódcy
    • Reżyserzy
    • Rodzina królewska
    • Różne
    • Satyrycy
    • Sportowcy
    • Święci
    • Władcy Polski
    • Wojskowi
    • Wynalazcy
    • Zbrodniarze
    • Zespoły
  • Znaczenie imion
    • Imiona męskie
    • Imiona żeńskie
  • Lista artykułów
  • Kontakt

Zyciorysy.info » Życiorysy i biografie » Przywódcy » Zawisza Czarny

Zawisza Czarny

Przywódcy , Politycy
Autor: Jakub Mazur | 26 września, 2019 | Brak komentarzy
Zawisza Czarny

Zawisza Czarny z Garbowa herbu Sulima (1370 – 1428) był rycerzem stawianym za wzór cnót rycerskich, wojownikiem niepokonanym w licznych rycerskich turniejach oraz kluczowych starciach wojsk polskich z Krzyżakami, Turkami czy też husytami.


Spis treści |Kliknij na rozdział, aby zostać przeniesionym|

  • Krótki życiorys Zawiszy Czarnego
  • Rozszerzona biografia Zawiszy Czarnego
  • Ciekawostki o Zawiszy Czarnym
  • Źródła

Krótki życiorys Zawiszy Czarnego

Zawisza Czarny przyszedł na świat ok. 1370 roku w Garbowie, będąc synem Mikołaja, człowieka piastującego urząd kasztelana konarsko-sieradzkiego.

Zawisza Czarny brał udział w wielu wyprawach nie tylko polskiego, bo i rycerstwa europejskiego – przeciw Turkom. Powrócił do Polski od razu, gdy tylko otrzymał wiadomość o mających w kraju miejsce przygotowaniach do finałowego starcia z Zakonem Krzyżackim. Prawdopodobne jest, iż to Zawisza w bitwie pod Grunwaldem właśnie uratował honor królewskiego sztandaru, jednak sporo w ty legendy. Po zwycięstwie natomiast, Zawisza miał wg źródeł wyjść z inicjatywą zawarcia pokoju pomiędzy Polską, a Węgrami (stąd i ponoć układ odbyty w Lubowli roku 1411). Rok później Zawisza na wielkim zjeździe monarchów w węgierskim Budzie, zwyciężył rozegrany turniej rycerski, nie dając przeciwnikom szans.

Był natomiast bez wątpienia zaufanym Władysława Jagiełły, który następnie został wysłany na słynny Sobór w Konstancji (mający w celu zakończenie tak zwanej “wielkiej schizmy zachodniej”, w latach 1414-1418). Dzięki jego całkiem sprawnym zdolnościom dyplomatycznym (miał ponoć rzec samemu papieżowi, iż króla polskiego będzie bronić “gębą i ręką”). Ponoć głównie dzięki niemu udało się tam uzyskać poparcie papiestwa dla sprawy polskiej i samego Władysława Jagiełły, który poprzednio uznawany był jako poganin.

Ostatnie lata Zawiszy Czarnego związane były z Węgrami, czyli z monarchą Zygmuntem Luksemburskim, któremu towarzyszył m.in. w podróży do Aragonii, gdzie Czarny wygrał kolejny z rozegranych wielkich turniejów rycerskich.  W latach 1420-1422 z kolei polski rycerz toczył boje po stronie węgierskiej, z czeskimi husytami.

Zawisza Czarny zginąć miał w 1428 roku, w momencie, gdy osłaniał odwrót króla Zygmunta Luksemburskiego pod Golubacem, dostając się do Tureckiej niewoli (wraz z dwoma swymi towarzyszami zaatakować miał niemal całą armię wroga). Legenda mówi, że Zawisza pośród kłótni Turków o to, czyim jeńcem będzie. W pewnym momencie jeden z Turków wyjął szable, obcinając głowę Zawiszy.

Warto zaznaczyć, że potomkami Zawiszy Czarnego byli tacy dostojnicy RP jak Stanisław Koniecpolski, Bogusław Radziwiłł, oraz, co bardzo ciekawe – mjr Henryk Dobrzański “Hubal”.

Rozszerzona biografia Zawiszy Czarnego

Pochodzenie

Urodził się ok. 1370 roku w Garbowie. Rodzicami Zawiszy Czarnego byli Dorota i Mikołaj, małżeństwo z Garbowa, ona zajmowała się domem, on był kasztelanem sieradzkim. Oprócz Zawiszy mieli jeszcze dwóch młodszych synów, z których starszy, Jan, był starostą spiskim i stolnikiem krakowskim.

Żoną Zawiszy Czarnego z kolei była Barbara herbu Pilawa, która to była bratanicą biskupa krakowskiego nazwiskiem Piotr Wysz, którą Zawisza Czarny poślubił ok. 1397 r. Historycy sugerują przy okazji, że było to małżeństwo z tak zwanego rozsądku, choć przyznają jednakowoż, że Zawisza w tym czasie był już za pewne znacznym rycerzem, gdyż arcybiskup krakowski nie wyraziłby zgody na małżeństwo swej bratanicy z kimś zwyczajnie przeciętnym.

Z małżeństwa Zawiszy Czarnego przyszło na świat czterech synów, z których najstarszym był Marcin, po nim Stanisław z Rożnowa który poległ w bitwie pod Warną w roku 1444, wreszcie Zawisza i najmłodszy, czyli  Jan z Rożnowa, będący później starostą kolskim, pojmanym do niewoli w bitwie pod Chojnicami, w roku 1454 (w której następnie zmarł).

Rycerz Zawisza Czarny

Wielokrotnie brał Zawisza udział w wyprawach przeciwko potędze tureckiej, występując wtedy wraz z bratem imieniem Farurej w szeregach rycerstwa z całej Europy, a ściągany na te wyprawy decyzją samego króla Węgier, Zygmunta Luksemburskiego, z którego to dworem był Zawisza przez długie lata silnie związany.

Na wieść o zbliżającej się ostatecznej rozprawie z Krzyżakami, Zawisza powrócił do Polski. Uczestniczył zatem w bitwie pod Grunwaldem i ponoć to on właśnie, Zawisza Czarny, w krytycznym momencie tejże bitwy zdołał uratować królewski sztandar, choć wyraźnych dowodów wciąż brak. Po bitwie natomiast, to Zawisza wystąpił razem ze słynnym wtedy Ściborem ze Ściborzyc z propozycją, by zawarty został pokój w relacji między królem polskim i królem węgierskim Zygmuntem Luksemburskim (co miało wpływ na układ w Lubowli, w roku 1411). W 1412 roku Zawisza Czarny uczestniczył też u boku króla Władysława Jagiełły w uroczystym zjeździe monarchów w Budzie, występując w turnieju rycerskim. Nagrodą dla rycerza za jego świetny występ został koń ze złotymi podkowami.

Zawisza dyplomatą

Będąc również świetnym dyplomatą, a przez to i zaufanym człowiekiem króla Władysława Jagiełły, został Zawisza wysłany jako jeden z sześciu posłów w polskiej delegacji na Soborze w Konstancji (1414–1418), gdzie wsławił się będąc jako jeden z nielicznych obrońcą sprawy i osoby słynnego Czecha, Jana Husa. 9 maja 1418 na Soborze w Konstancji, w obecności papieża, Zawisza oświadczył, że ma zamiar czcić króla polskiego i bronić go „gębą i ręką”. Wielokrotnie oprócz tego posłował na dwór Zygmunta Luksemburskiego. podczas walk pod Niemieckim Brodem, w czasie krucjaty przeciw husytom, Zawisza dostał się do czeskiej niewoli. Jednak po wpłaceniu okupu, z niewoli tej został Zawisza szczęśliwie uwolniony.

Służba u Zygmunta Luksemburskiego

W 1415 roku Zawisza towarzyszył królowi Zygmuntowi Luksemburskiemu w jego podróży do  Aragonii gdzie miał okazję pokonać w głośnym pojedynku samego Jana z Aragonii, czyli najprzedniejszego rycerza turniejowego który żył w tym czasie w zachodniej Europie. Utwierdziwszy w ten sposób swą sławę człeka niepokonanego i rycerza najznakomitszego w Europie, jeszcze chętniej był później podejmowany na dworach władców europejskich. Z kolei na wzmiankę zasłużył fakt, iż w latach 1420–1422 Czarny walczył po stronie króla Węgier z wojskami czeskich husytów, zadając im niemałe straty.

To Zawisza Czarny, na ulicy św. Jana w Krakowie, zorganizował imprezę dla monarchów biorących udział w uroczystościach z okazji zaślubin Władysława Jagiełły z Zofią Holszańską w 1424. Wzięli w niej wtedy udział król rzymski, król duński, władca polski, książęta mazowieccy, śląscy oraz wielu innych ważnych dostojników.

Śmierć Zawiszy Czarnego

Zawisza Czarny jako dowódca oddziałów najemnych miał sposobność uczestniczyć również w wyprawie Zygmunta Luksemburskiego przeciwko Turkom w roku 1428, osłaniając już na froncie walk odwrót władcy z pola walki pod miejscowością Gołąbiec; król Zygmunt posłał wówczas łódź dla Czarnego i nakazał mu na nią wsiąść. Rycerz jednakże postanowił pozostać ze swoimi wiernymi wiarusami na polu bitewnym. Odesłał łódź, ruszając z dwoma pieszymi przeciw oddziałom tureckim. Został wówczas otoczony przez wroga, a potem wzięty do tureckiej niewoli. Jak powiada legenda, przyczyną śmierci Zawiszy Czarnego był konflikt między dwoma żołnierzami tureckimi o to, czyim jeńcem jest w tej niewoli. Podczas kłótni jeden z janczarów wyciągnął nagle szablę, obcinając Zawiszy głowę. Był to dokładnie 12 czerwca 1428, w okolicach miejscowości Gołąbiec.  

Ciekawostki o Zawiszy Czarnym

  • Przyczynę śmierci Zawiszy Czarnego, jakkolwiek była spowodowana jego pojmaniem przez obce wojska, to upatrywano jej w najszerszym ujęciu przede wszystkim w pewnej nieudolności króla Zygmunta Luksemburskiego – jako naczelnego dowódcy tamtej wyprawy.
  • Potomkowie Zawiszy Czarnego to między innymi takie wielkie persony jak hetman Stanisław Koniecpolski, sławny z Potopu książę Bogusław Radziwiłł czy też słynny partyzant mjr. Henryk „Hubal” Dobrzański.
  • Zakonnik Jan Falkenberg napisał oszczercze pismo wobec króla Jagiełły i Polaków, noszące tytuł: „Satyra przeciw herezji i innym nikczemnościom Polaków i ich króla Jagiełły”. Zawisza Czarny wymógł w pewien sposób udaną krytykę tego pisma, łącznie z reperkusjami towarzyskimi na autorze.
  • Zawisza był – rzecz bardzo istotna – nie tylko niezwyciężonym mistrzem turniejów rycerskich, ale przede wszystkim ostatnim wcieleniem ideałów średniowiecznego rycerza. Stąd też mówi się już od dawna: „polegać na kimś jak na Zawiszy”.
  • Miał wielki gest. Zorganizował bowiem na krakowskim rynku suto zastawioną imprezę specjalnie dla monarchów, którzy wtedy to zawinęli do Krakowa.
  • Zawisza Czarny został tytułowym bohaterem powieści historycznej Stefana M. Kuczyńskiego zatytułowanej „Zawisza Czarny: powieść historyczna”. Jego postać znalazła się też w słynnych „Krzyżakach” Henryka Sienkiewicza, ale i w opowiadaniu autorstwa Teodora Jeske-Choińskiego pt. „Triumf Zawiszy Czarnego” oraz w fantastycznej pozycji Andrzeja Sapkowskiego pt. „Trylogia husycka”.

Artykuły, które mogą Ci się spodobać:

Tadeusz Rejtan
Tadeusz Rejtan
Gabriel Narutowicz
Gabriel Narutowicz
Włodzimierz Lenin (2)
Włodzimierz Lenin

Źródła

https://pl.wikipedia.org/wiki/Zawisza_Czarny_z_Garbowa
https://histmag.org/zawisza-czarny-pierwszy-polski-celebryta-11987
https://www.polskieradio.pl/7/163/Artykul/2122919,Zawisza-Czarny-miedzy-legenda-a-prawda
https://parezja.pl/bohaterowie-polskiej-historii-zawisza-czarny-garbowa-h-sulima/
http://aikido-kluczbork.pl/sekcja-aikido-kluczbork/do-poczytania/zawisza-czarny.html

Jak oceniasz ten artykuł?

Jeśli chcesz ocenić artykuł na 5, kliknij na ostatnią gwiazdkę i potwierdź głosowanie (inne oceny analogicznie). Pamiętaj, że twoja opinia jest dla nas ważna.

Średnia głosów to 4.3 / 5. Oddanych głosów: 15

Brak oddanych głosów. Bądź pierwszym, który oceni artykuł!

Dziękujemy za ocenę.

Zapraszamy do polubienia naszego profilu na Facebooku:

Przykro nam, że tak oceniłeś/aś ten artykuł.

Pomóż nam usprawnić ten artykuł. Doceniamy konstruktywną krytykę.

W jaki sposób możemy poprawić ten artykuł?

Autor: Jakub Mazur

Z wykształcenia socjolog. Swoje dziennikarskie doświadczenie zdobywał pracując w lokalnym czasopiśmie na Podkarpaciu i w regionalnej telewizji na Podbeskidziu.

Niezwykły życiorys:

|Kliknij na zdjęcie, by przejść do artykułu|
Carlo Acutis (zdjęcie)

Carlo Acutis (1991-2006) był włoskim uczniem pełnym dobroci dla ludzi i miłości do Boga. Ewangelizował poprzez internet i stworzył międzynarodową wystawę na temat Cudów eucharystycznych, która gościła na 5 kontynentach i poruszyła serca wielu ludzi, pomagając im zbliżyć się do Boga. Carlo jest błogosławionym Kościoła katolickiego. Może być wzorem do naśladowania nie tylko dla młodych ludzi, ale dla każdego człowieka, gdyż poprzez swoje życie dał nam niezwykły przykład miłości do Boga i ludzi.

Polub nas:

Biografie znanych ludzi

Zobacz:

Pozycjonowanie stron

Tagi:

Biografie mężczyznBiografie osób zmarłychZnani Polacy

  • Poprzedni wpis Jackie Kennedy
  • Następny wpis Czyngis-Chan

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Wyszukiwanie

Menu

  • Życiorysy i biografie
  • Znaczenie imion
  • Lista artykułów
  • Regulamin
  • Polityka prywatności
  • Redakcja
  • Kontakt

Najnowsze wpisy

  • Jan Tomaszewski. Kim były jego żony? Ile ma dzieci? Interesujący życiorys legendarnego bramkarza
  • Kim był Mojżesz? Ile lat żył? Ile miał żon i dzieci? Historia i życiorys Mojżesza
  • Historia biblijna Abrahama. Kim był? Kiedy i ile lat żył? Życiorys pełen cudów
  • Wojciech Mann. Ile ma lat? Kim jest jego żona i syn? Jakie ma wykształcenie? Ciekawy życiorys dziennikarza
  • Maryja. Ile lat miała Matka Boska, jak urodziła Jezusa? Wnikliwy życiorys Marii, jej rodzice i pochodzenie

Ciekawe artykuły

Tadeusz Rejtan
Tadeusz Rejtan
Gabriel Narutowicz
Gabriel Narutowicz
Włodzimierz Lenin (2)
Włodzimierz Lenin
Józef Stalin (2)
Józef Stalin
Józef Wybicki
Józef Wybicki
Józef Beck
Józef Beck
Perykles
Perykles
Otto von Bismarck
Otto von Bismarck
Józef Poniatowski
Józef Poniatowski
Ignacy Daszyński
Ignacy Daszyński
Abraham Lincoln
Abraham Lincoln
Władysław Sikorski
Władysław Sikorski

Apostołowie Biblijni patriarchowie Biografie kobiet Biografie mężczyzn Biografie osób zmarłych Biografie osób żyjących Brytyjska rodzina królewska Dojrzali piosenkarze Gwiazdy disco polo Gwiazdy śląskiej estrady Imiona męskie na J Imiona męskie na M Imiona na A Imiona na J Imiona na K Imiona na M Imiona na R Imiona na S Imiona na W Imiona żeńskie na A Imiona żeńskie na K Imiona żeńskie na M Najpopularniejsi Święci Piosenkarze I poł. XX wieku Polscy nobliści Polscy piosenkarze młodszego pokolenia Polscy piosenkarze starszego pokolenia Pytanie na śniadanie Raperzy Skoczkowie narciarscy Starożytne postacie Zagraniczni piosenkarze młodego pokolenia Zagraniczni piosenkarze starszego pokolenia Znani Amerykanie Znani Anglicy Znani Brytyjczycy Znani Francuzi Znani Grecy Znani Hiszpanie Znani Holendrzy Znani Niemcy Znani Polacy Znani Rosjanie Znani Włosi Znani Żydzi

Linki sponsorowane

wyprawy rowerowe



Rzetelność dziennikarska

Dokładamy wszelkich starań by informacje prezentowane w biografiach były zgodne z prawdą. Opieramy się na źródłach, które podajemy na końcu każdego artykułu. Jeśli zauważyłeś jakiś błąd prosimy o informację w komentarzu lub poprzez e-maila.

© 2021 Zyciorysy.info