August III Sas (1696-1763) był w latach 1733–1763 królem Polski oraz jako Fryderyk August II elektorem saskim.
Spis treści
Krótki życiorys Augusta III Sasa
August III przyszedł na świat 17 października 1696 roku.
August III zawarł traktat z Austrią w 1733 roku, w którym uznał tak zwaną sankcję pragmatyczną Karola VI Habsburga (1685-1740) oraz oddanie ziem Kurlandii carycy rosyjskiej Annie Romanowej (1693-1740) w zamian za poparcie jego ambicji i kandydatury.
Po wyborze Augusta na króla Polski objął on władzę przy pomocy saskich i rosyjskich wojsk, zmuszając Stanisława Leszczyńskiego do opuszczenia Polski, by ostatecznie zostać polskim monarchą w 1736 roku.
August III dążył przede wszystkim do wprowadzenia w polityce wewnętrznej dynastyczności tronu polskiego, chcąc tym samym zapewnić sukcesje tronu jednemu z jego synów. Nie dbał też nazbyt o siłę wojskową Polski. Ogromne fundusze pochłaniała sztuka, którą doceniał jak mało kto. To właśnie za panowania Augusta III galeria sztuki w Dreźnie wzbogaciła się o liczne zbiory.
August III, co nie mniej istotne, nie używał języka polskiego, ponieważ w oficjalnej korespondencji mówił po francusku (pomimo tego, że najprawdopodobniej znał język polski).
W polityce zagranicznej August III oparł się przede wszystkim na sojuszu z Rosją, który to pozwolił mu na dość swobodne rządy w Polsce oraz prowadzenie całkiem swobodnej polityki wobec ościennych Prus i Austrii. To za jego czasów właśnie Rzeczpospolita popadała w poważną już zależność od Rosji.
August III Sas zmarł 5 października 1763 roku.
Rozszerzona biografia Augusta III Sasa
August III (ur. 17 października 1696 w Dreźnie – zm. 5 października 1763 tamże) był królem Polski i Wielkim Księciem Litewskim od 1734 do 1763 roku, a także elektorem Saksonii w Świętym Cesarstwie Rzymskim od 1733 do 1763, gdzie był znany jako Fryderyk August II.
Pochodzenie i młodość
August był jedynym prawowitym synem Augusta II Mocnego, księcia-elektora Saksonii i władcy Rzeczypospolitej Obojga Narodów, który należał do linii Albertinów – Domu Wettinów. Jego matką była Christiane Eberhardine z Brandenburgii-Bayreuth, córką natomiast Christiana Ernsta. Mimo nacisków Augusta II córka jego nigdy nie została koronowana na Wawelu w Krakowie, choć miała tytuł królowej.
Od wczesnych lat August był przygotowywany do objęcia władzy jako król polsko-litewski; najlepszych korepetytorów zatrudniono z całego kontynentu, dzięki czemu książę studiował polski, niemiecki, francuski i łacinę. Nauczono go rosyjskiego, ale nie był w stanie mówić płynnie, poświęcając się z lepszym efektem naukom ścisłym, w tym matematyce, chemii i geografii. W młodości praktykował oprócz tego jeździectwo. Podczas gdy jego ojciec spędzał czas w Polsce, młody August pozostawał pod opieką swojej babci, księżnej Anny Sophie z Danii, która początkowo wychowywała go w duchu luteranizmu. Było to szczególnie niekorzystne w Polsce, w której szlachta nie przyjęłaby ani nie tolerowała protestanckiego monarchy. W rezultacie niespokojny o los syna August II zorganizował dla niego wycieczkę po krajach katolickich w Europie, która, jak miał nadzieję, zbliży go do katolicyzmu i zerwie więź między nim a jego kontrolującą, protestancką babcią. Był wówczas i w Wenecji, gdzie udaremniono próbę porwania Augusta III przez brytyjskich agentów królowej Anny, a to by zapobiec jego nawróceniu. Był August III także świadkiem koronacji Karola VI w 1711 r. po śmierci swojego brata i poprzednika, Józefa I.
W końcu jednak August przeszedł na katolicyzm w listopadzie 1712 r. Podczas licznych podróży po Włoszech i ich dziedzictwie kulturowym i religijnym przekonał się, że warto. Był wtedy pod nadzorem jezuitów, którzy z pewnością przyczynili się do sprawy. Publiczne ogłoszenie nawrócenia w 1717 r. wywołało niezadowolenie protestanckiej arystokracji saksońskiej. W obliczu dziedzicznej sukcesji katolickiej dla Saksonii Prusy i Hanower próbowały usunąć Saksonię z kierownictwa protestanckim ciałem Reichstagu Świętego Cesarstwa Rzymskiego, ale Saksonii szczęśliwie udało się zachować tę funkcję.
August we Francji i koronacja w Polsce
26 września 1714 r. August został ciepło przyjęty przez Ludwika XIV we francuskim w Wersalu. Ludwik ucieszył się, gdy usłyszał, że August nawrócił się na katolicyzm i pozwolił mu zostać dłużej, by cieszyć się życiem na dworze królewskim i w Paryżu. Młody książę brał udział w balach, maskaradach i prywatnych imprezach, które prowadził sam Król Słońce. W tym czasie August doskonalił swoją znajomość języka francuskiego i nauczył się podejścia do polityki i dyplomacji. W czerwcu 1715 r. w końcu opuścił Wersal i podróżował po Francji, odwiedzając Bordeaux, Moissac, Tuluzę, Carcassonne, Marsylię i Lyon. Oprócz zwiedzania celem tej podróży było zrozumienie, jak funkcjonują miasta i wsie. Wychowany w wielkim bogactwie Augustus nie do końca zdawał sobie sprawę z tego, jak wielkie ubóstwo i złe warunki życia mogą istnieć na wsi.
August III Sas został wybrany królem Polski przez niewielką mniejszość w dniu 5 października 1733 r., a następnie zajął się wygnaniem byłego króla polskiego Stanisława I Leszczyńskiego. August został dzięki temu koronowany w Krakowie 17 stycznia 1734 r.
Istota panowania Augusta III
August poparł Austrię przeciwko Prusom w wojnie o sukcesję austriacką (1742) i ponownie w wojnie siedmioletniej (1756), co spowodowało, że Saksonia została pokonana i zajęta przez Królestwo Pruskie. W Polsce jego panowanie naznaczone było rosnącym wpływem rodzin Czartoryskich i Poniatowskich oraz interwencją Katarzyny Wielkiej w sprawy polskie. Jego rządy pogłębiły anarchię społeczną w Polsce i zwiększyły zależność kraju od sąsiadów, zwłaszcza Prus, Austrii i Rosji. Imperium Rosyjskie uniemożliwiło mu założenie rodziny panującej dziedzicznie na tronie polskim, wspierając zamiast tego arystokratę Stanisława Augusta Poniatowskiego, kochanka Katarzyny Wielkiej. Przez całe swoje panowanie August był bardziej zainteresowany wygodą i przyjemnością niż sprawami państwa; ten zacny mecenas sztuki pozostawił administrację Saksonii i Polski swojemu głównemu doradcy, Heinrichowi von Brühlowi, który z kolei prowadził administrację polską głównie pod kątem potężnej rodziny Czartoryskich.
Małżeństwo
20 sierpnia 1719 r. August poślubił w Wiedniu Marię Josephę Habsburg. Była ona córką zmarłego cesarza Józefa I i siostrzenicą Karola VI Świętego Cesarstwa Rzymskiego. To małżeństwo nie było przypadkowe; August II Mocny zorganizował go, aby utrzymać potęgę Sasów w obrębie Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Sojusz z katolickim Karolem okazał się owocny w przypadku wrogiej opozycji ze strony protestanckich państw w Imperium. Dziesięć dni wcześniej, 10 sierpnia 1719 r., Maria Josepha została zmuszona do zrzeczenia się prawa do tronu Austrii na rzecz córki wuja, Marii Teresy. August II miał nadzieję na lepsze usytuowanie polityczne Saksonii, na wypadek, gdyby wybuchła wojna o sukcesję na terytoriach austriackich.
Wesele w Dreźnie było jednym z najwspanialszych i najdroższych imprez epoki baroku w Europie. Na dwutygodniowe świętowanie zaproszono ponad 800 gości. Główny bankiet odbył się w komnacie, która została przekształcona w sztuczną kopalnię srebra, aby zaskoczyć zaproszonych. Oprócz egzotycznych potraw na ucztę sprowadzono ponad 500 jeleni z Puszczy Białowieskiej. Z tej okazji wydano około 4 milionów talarów.
Wojna siedmioletnia
Saksonia była zaangażowana w wojnę siedmioletnią od 1756 do 1763 roku. Sasi sprzymierzyli się z Austrią i Rosją przeciwko Fryderykowi Wielkiemu z Prus, który postrzegał Saksonię jako kolejne potencjalne pole jego ekspansji. Saksonia była wówczas jedynie strefą buforową między Prusami a Czechami Austriackimi oraz Śląskiem, które Fryderyk próbował w całości zaanektować. Co więcej, Saksonia i Polska zostały oddzielone pasami ziemi na Śląsku i Łużycach, co jeszcze bardziej utrudniło przemieszczanie się wojsk. Plany Fryderyka obejmowały także aneksję Księstwa Hanoweru. 29 sierpnia 1756 r. wojska pruskie prewencyjnie zaatakowały Saksonię, rozpoczynając trzecią wojnę śląską w ramach teatru wojny siedmioletniej. Saksonia została przez Prusy wykrwawiona i wykorzystana w maksymalnym stopniu. Traktat Hubertusburski podpisany 15 lutego 1763 r. zakończył konflikt ze zwycięstwem Fryderyka na czele, a Saksonia musiała zrezygnować ostatecznie z roszczeń do Śląska.
Śmierć króla
W kwietniu 1763 r. August wraz z najbliższymi doradcami powrócił chory i z Polski do Drezna, pozostawiając prymasa Władysława Aleksandra Łubieńskiego, aby zajął się sprawami w Rzeczypospolitej. Zmarł nagle 5 października 1763 r. w Dreźnie, na apopleksję (udar). W przeciwieństwie do ojca, który spoczywa na Wawelu w Krakowie, August III został pochowany w katedrze w Dreźnie i pozostaje jednym z niewielu polskich monarchów pochowanych poza Polską.
Ciekawostki o Auguście II Sasie
- Jakkolwiek August III miał dobre chęci odnośnie reform wewnętrznych Polski, to był to już ten niekorzystny czas, oznaczany wpływami zbyt silnymi ze strony partykularnych interesów polskiej magnaterii. A co więcej, sam król wydawał krocie na celle inne niż wspomniane.
- Był uznawany za władcę niefrasobliwego, zwłaszcza w kontekście Śląska, którego pomimo znacznych wpływów nie był w stanie przejąć.
- Posługiwał się językiem francuskim, mimo że znał polski dość dobrze.
- Aby zostać królem Polski, zmienił wyznanie – z wyznania protestanckiego na katolicyzm.
- “August III był istotnie głupi jak stołowe nogi, ale miał dobre serce i tłuste swe ręce wszystkim podawał do pocałowania. Polska go ubóstwiała. Powtarzam: ubóstwiała.” – powiedział o Auguście III badacz epoki Stanisław Mackiewicz.
Źródła
https://pl.wikipedia.org/wiki/August_III_Sashttps://ciekawostkihistoryczne.pl/leksykon/august-iii-sas-1696-1763/
https://wypracowania24.pl/historia/1388/august-iii-sas-biografia
https://pl.wikiquote.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Mackiewicz
