Józef Piłsudski przyszedł na świat 5 grudnia 1867 roku w miejscowości Zułowo nieopodal Wilna. Miał korzenie ziemiańskie, pochodził bowiem z rodziny zamożnej i tradycyjnej od wieków, gdzie patriotyzm zajmował miejsce pierwsze. Świadczy o tym fakt, iż ojciec Józefa był powstańcem w czasie zrywu w roku 1863, kiedy to celem naczelnym takich jak on była pełna niepodległość Polski. Te same cele przyjął młody Piłsudski za swoje. Był człowiekiem, który zatrzymał ekspansje bolszewicką na Zachód, i pewnie tym, któremu należą się za to szczególne podziękowania. Był też osobą oczyszczającą polskie życie publiczne ze zwaśnionych klik parlamentarnych, które nie potrafiły rządzić tak, jak trzeba było.
Spis treści
Nauka patriotyzmu
Wpierw odebrał niezbędne wykształcenie, takie jak gimnazjum wileńskie i uniwersyteckie studia medyczne w Charkowie, gdzie wymienione cele pragnął wcielić w życie razem z innymi patriotami współtworzącymi socjalistyczno-rewolucyjny ruch „Narodnaja Wola”. Po roku nauki wziął Piłsudski udział w rozruchach na tle patriotycznym, za co wydalono go z uczelni, a na domiar złego wystawiono tak zwany wilczy bilet. Działalność niepodległościowa jednak była karana surowiej – został bowiem wkrótce aresztowany i zesłany na Syberię.
Rok 1893 miał okazać się w życiu Piłsudskiego rokiem przełomowym, a to z jednego powodu, mianowicie w Warszawie powstała wówczas Polska Partia Socjalistyczna (PPS), której szeregi zasilił zaraz po powrocie ze zsyłki. Nie było to jednak szeregowe członkostwo, ponieważ wszedł w skład Centralnego Komitetu Robotniczego, będąc jednocześnie redaktorem naczelnym wydawanego przez PPS pisma „Robotnik”. Cieszył się wówczas wolnością osobistą, ale miało się znów okazać, że nie na długo. Oto po kilku latach ponownie aresztowany przez władze rosyjskie i osadzony w Cytadeli Warszawskiej. Na szczęście towarzyszył Piłsudskiemu również pewien spryt, dzięki któremu przeniesiony uprzednio do szpitala, mógł następnie zbiec.
W poszukiwaniu szans
Tymczasem nie brakowało mu wciąż wigoru, mimo wielu przejść i choroby. W roku 1904 wyjechał do Japonii, gdzie udało mu się poprowadzić pewne negocjacje mające na celu utworzenie legionu polskiego przy japońskiej armii, która wówczas walczyła z wojskami rosyjskimi. Musiał się jednak obejść smakiem, bo skończyło się na zaopatrzeniu w broń. Wkrótce wybuchła rewolucja 1905 – 1907 i Organizacja Bojowa PPS mogła walczyć, w trakcie czego pod naciskiem Piłsudskiego powstała PPS – Frakcja Rewolucyjna.
Rok 1912 przyniósł Piłsudskiemu pewien sukces, został bowiem Komendantem Głównym Związków Strzeleckich, legalnie działającej organizacji w zaborze austriackim. To dzięki temu mógł właśnie w momencie wybuchu I wojny światowej stanąć na czele dobrze wyszkolonych oddziałów, które to z kolei wkroczyły do Królestwa Polskiego. Następnie podporządkowawszy się Austrii, stworzył oficjalnie Legiony Polskie i osobiście dowodził ich I Brygadą. Nie był to jednak jedyny sukces, ponieważ równolegle w ścisłej konspiracji udało mu się powołać do życia Polską Organizację Wojskową (POW). W roku 1917 Piłsudski trafił do więzienia w Magdeburgu, gdzie przebywał niemal do końca 1918 roku, a to z powodu odmowy złożenia przysięgi na wierność Niemcom i Austrii.
Wreszcie niepodległość
Klęska Niemiec przyniosła mu zwolnienie z więzienia. Przypadła mu wówczas w udziale rola naczelnego dowódcy sił zbrojnych oraz misja utworzenia rządu narodowego. W tym celu przyjechał do Warszawy. 14 listopada 1918 roku otrzymał tymczasowe zwierzchnictwo nad krajem, 22 listopada został zaś Tymczasowym Naczelnikiem Państwa. Funkcję przyszło mu sprawować do 9 grudnia 1922. Jak wiadomo pewnie nawet mniej zorientowanym, w latach 1919 – 1921 Piłsudski toczył na Wschodzie walki z bolszewikami. Walki te zakończone zostały pokojem w Rydze, na mocy którego Wschodnia Galicja znalazła się w granicach odrodzonej Polski. To właśnie kampania roku dwudziestego zaowocowała Piłsudskiemu buławą Pierwszego Marszałka Polski.
W roku 1923 usunął się jednak w cień życia publicznego. Powodem bezpośrednim miało być zamordowanie pierwszego prezydenta RP Gabriela Narutowicza. Piłsudski po prostu uznał za niemożliwą współpracę z premierem rządu, którym był wtedy Wincenty Witos. Wycofał się, mieszkając w Sulejówku pod Warszawą, gdzie oddał się pracy literackiej i opozycyjnej. W roku 1923 pojawiły się jego „Wspomnienia o Gabrjelu Narutowiczu”, w tym samym roku „O wartości żołnierza Legionów”, natomiast w 1924 „Rok 1920”, To jednak nie wszystko, w roku 1924 bowiem jeszcze „U źródeł niemocy Rzpltej”, a w 1925 „Moje pierwsze boje”.
Udany przewrót i rządy twardej ręki
Jednakże sytuacja w kraju windowała Piłsudskiemu słupki popularności. Był to czas politycznie dobry, bo czas społecznych niepokojów, rosnącej liczby bezrobotnych i ogólnego kryzysu gospodarczego. Postawił wtedy warunek, by Witos złożył swą tekę, ten jednak obstawał przy swoim. Wówczas pamiętnego 12 maja 1926 roku Marszałek na czele wiernych sobie oddziałów wkroczył do Warszawy. Walki trwały trzy dni, walki zwycięskie. Do ustąpienia zmuszono zarówno rząd, jak i gabinet prezydenta Stanisława Wojciechowskiego. Piłsudski wskutek tego objął tekę ministra spraw wojskowych, przewodniczącego Rady Wojennej i generalnego inspektora Sił Zbrojnych. W latach 1926 – 1928 i 1930 sprawował dwukrotnie urząd premiera. Rozpoczął się okres sanacyjny rządów w Polsce, co oznaczało „oczyszczenie”, a przynajmniej to miało oznaczać. Kluczem były zmiany w konstytucji z roku 1926, dzięki czemu Piłsudski mógł prowadzić politykę względnie autorytarną. Polityka zagraniczna Piłsudskiego polegała na stosunkach dobrosąsiedzkich zarówno z ZSRR, jak i Niemcami. W tym celu podpisano specjalne pakty o nieagresji.
12 maja 1935 roku zmarł Józef Piłsudski. Powodem był rak wątroby. Pożegnało go setki tysięcy ludzi. Ciało zostało pochowane w krypcie św. Leonarda w Katedrze na Wawelu.
Książka godna polecenia
„Józef Piłsudski” Mariana Marka Drozdowskiego to jedyna taka biografia Józefa Piłsudskiego, w której autor opisuje nie tylko życie i działalność Naczelnika w strategicznych obszarach, ale eksponuje też wątki rzadko poruszane.
