Przemysł II (1257-1296) był władcą z dynastii Piastów, pierwszym królem Polski po średniowiecznym rozbiciu dzielnicowym ziem polskich.
Spis treści
Krótki życiorys Przemysła II
Przemysł II (1257 – 1296) był ostatnimi męskim przedstawicielem linii wielkopolskiej dynastii Piastów. Wychował go Bolesław Pobożny, szykując na swego następcę.
W 1273 Przemysł poślubił Lungardę, dziedziczkę księcia pomorskiego, która to jednak zmarła już w roku 1283. Przemysł II po czasie dwuletniej żałoby poślubił następnie Ryksę, córkę byłego szwedzkiego króla Waldemara, z którą doczekał się córki – późniejszej królowej Czech. Trzecią natomiast żoną Przemysła II została Małgorzata, z rodu książęcego Brandenburgii.
W 1295 Przemysł II, mając ziemie małopolskie i wielkopolskie oraz przychylność arcybiskupa Jakuba Świnki, został królem Polski. Była to pierwsza taka koronacja na ziemiach polskich od przeszło dwustu lat.
Niecały rok po koronacji Przemysł II został zamordowany w Rogoźnie.
Rozszerzona biografia Przemysła II
Po długim okresie rządów polskich wysoko urodzonych książąt, potomków dwóch nominalnych królów, to Przemysł właśnie jako pierwszy po rozbiciu dzielnicowym uzyskał dziedziczny tytuł króla, a tym samym przywrócił Polskę do rangi królestwa.
Pochodzenie i dziedzictwo
Przemysł II urodził się 14 października 1257 r. w Poznaniu jako piąte dziecko swych rodziców. Pochodził z wielkopolskiej linii rodu Piastowskiego, jako jedyny syn księcia Przemysła I i śląskiej księżniczki Elżbiety. Był pogrobowcem, bo i urodził się po śmierci swego ojca; z tego też powodu wychowywał się później na dworze swojego wuja Bolesława Pobożnego, otrzymując później własny okręg w ramach Księstwa Poznańskiego. Sześć lat później, po śmierci wuja, otrzymał także Księstwo Kaliskie. Towarzyszyły temu niezbite ambicje Przemysła dotyczące marzeń o Polsce w postaci zjednoczenia ziemi w królestwo.
Młodość
Bardzo niewiele informacji występuje na temat edukacji przekazanej Przemysłowi II. Źródła dyplomatyczne zachowały tylko nazwiska dwóch jego nauczycieli: Dragomira i Przybysława. Zakłada się (choć bez bezpośrednich dowodów), że książę miał przynajmniej znajomość łaciny w mowie i piśmie. Zaznaczmy, że język łaciński był językiem ówczesnej dyplomacji, co sprawiało niewątpliwie, że Przemysł był czynnym podmiotem działalności dyplomatycznych.
Jako że w chwili narodzin Przemysł II był nominalnym władcą księstwa poznańskiego, opiekę nad księstwem, prawdopodobnie wraz z matką Elżbietą, przejął jego wujek książę Bolesław Pobożny i jego żona węgierska księżniczka Jolenta (Helena). To dzięki temu właśnie książę pozostał na dworze w Poznaniu, gdzie wychowywała go matka. 16 stycznia 1265 r. matka jego, księżna Elżbieta, zmarła w swoim majątku w Modrzu, a osieroconymi Przemysłowi oraz jego siostrami zaopiekował się później wujek i ciotka, czyniąc człowiekiem świadomym stojących przed nim wyzwań. To też okazało się już wkrótce, w trakcie jego wczesnych rządów.
Rządy wczesne
W pierwszym okresie swojego rządu Przemysł II zajmował się wyłącznie sprawami regionalnymi, najpierw w ścisłej współpracy, a następnie konkurując z księciem wrocławskim, Henrykem IV Probusem. Polityka ta spowodowała bunt rodziny możnych nazwiskiem Zaremba i w efekcie tymczasową utratę przez niego Wielunia. We współpracy z arcybiskupem gnieźnieńskim Jakubem Świnką dążył Przemysł II do zjednoczenia księstw dynastii piastowskiej. Nieoczekiwanie w 1290 r., z woli Henryka IV Probusa, udało mu się uzyskać Księstwo Krakowskie, a tym samym tytuł Księcia Polski; nie mając jednak wystarczającego wsparcia ze strony miejscowej szlachty (która wspierała innego członka dynastii Piastów, Władysława I Łokietka) i stojąc w obliczu rosnących zagrożeń ze strony króla Czech Wacława II, Przemysł II ostatecznie zdecydował się wycofać z Małopolski, która znalazła się pod panowaniem dynastii Przemyślidów.
Szczyt panowania
W 1293 r., za pośrednictwem arcybiskupa Jakuba Świnki, Przemysł II zawarł bliski sojusz z książętami kujawskimi Władysławem Łokietkiem i Kazimierzem Łęczyckim. Sojusz ten był anty-czeski, a jego celem było odzyskanie Krakowa, który był wówczas w rękach króla Wacława II.
Po śmierci księcia Mestwina II w 1294 r. i zgodnie z podpisanym w 1282 r. traktatem kępnowskim Przemysł II odziedziczył Pomorze Gdańskie. Umocniło to jego pozycję i umożliwiło koronację na króla Polski. Ceremonia odbyła się 26 czerwca 1295 r. w Gnieźnie, a jej ojcem duchowym był arcybiskup Jakub Świnka.
Nieoczekiwana śmierć
Zaledwie dziewięć miesięcy później, 8 lutego 1296 r., Przemysł II został zamordowany podczas nieudanej próby porwania dokonanej przez mężczyzn z rodu margrabiów brandenburskich, przy pewnej pomocy polskich rodzin szlacheckich Nałęcz i Zaremba.
Ciekawostki o Przemyśle II
- Urodził się ponad cztery miesiące po śmierci swego ojca.
- Był żonaty trzykrotnie.
- Oceny Przemysła w literaturze historycznej są dość skrajne, a zdeterminowały je ściślej dwa wydarzenia: po pierwsze niewyjaśniona śmierć jego żony Ludgardy, oraz jego zabójstwo w Rogoźnie. Jedni odmawiają mu poważnych zasług i rysują jego osobę i charakter w ciemnych barwach. Za to Jan Długosz napisał, że Przemysł II to właśnie łatwo zyskiwał sobie życzliwość tak panów jak ludu, do tego przewyższał innych pobożnością, swymi nieskazitelnymi obyczajami, uczciwością, wrodzoną sprawiedliwością i łagodnością.
Źródła
https://pl.wikipedia.org/wiki/Przemys%C5%82_IIhttps://twojahistoria.pl/encyklopedia/przemysl-ii-krol-polski-1295-1296/
https://eszkola.pl/historia/przemysl-ii-biografia-i-panowanie-7412.html?strona=2
