Bruce Lee (1940-1973) – był amerykańskim aktorem, mistrzem i nauczycielem sztuk walki. Był jednak i pozostał ponad to ikoną kina akcji.
Krótki życiorys Bruce’a Lee
Bruce Lee przyszedł na świat w San Francisco 27 listopada 1940 roku. Dorastał wychowując się w rodzinie emigrantów z Chin. Gdy miał 5 lat, rodzina przeprowadziła się do Hongkongu. Tam też zasilił skład młodzieżowego gangu, co skutkowało rozpoczęciem wielogodzinnych treningów sztuk walki. Rodzicom jednak udało się przekonać Bruce’a Lee do podjęcia emigracji do Stanów Zjednoczonych, bowiem ich niepokój budziły w Hongkongu częste bójki i zatargi Bruce’a z innymi gangami oraz z policją. Natomiast w Stanach Zjednoczonych Lee pracował m.in. jako instruktor i nauczyciel tańca. Ukończył tam wkrótce Edison Technical School, następnie dostał się na filozofię wykładaną na Uniwersytecie w Waszyngtonie. Lecz nie miał zamiaru żegnać się ze sztukami walki, z związku z czym otworzył pierwszą szkołę opartą na metodach kung-fu, publikując wkrótce książkę przedstawiającą właśnie tę sztukę walki. Jako aktor mógł zadebiutować, więc podjął rolę w serialu „Zielony szerszeń”. Zagrał później w hicie „Wielki szef” z roku 1971. Bruce poszedł jednak za ciosem i dalej, otwierając własną wytwórnię filmową o nazwie „Concorde Film Production”, której działalność rozpoczęła produkcja filmowa „Droga smoka”. Lee był jednocześnie głównym aktorem filmu, jak i reżyserem i producentem. Zmarł niespodziewanie, w Hongkongu 20 lipca 1973 roku. Najprawdopodobniej przyczyną przedwczesnego odejścia wybitnego twórcy był obrzęk mózgu, którego doznał na planie. Co do pewnych niuansów jednak istnieje sporo niejasności. Tymczasem zostawił po sobie świetną schedę, a to w postaci takich chociażby filmów jak „Wina ojca”, „Droga smoka”, „Wielki szef”, „Wejście smoka”, czy też „Wściekłe pięści”.
Biografia rozszerzona Bruce’a Lee
Pomost między Wschodem a Zachodem
Lee Jun-fan (27 listopada 1940 r. – 20 lipca 1973 r.), znany zawodowo jako Bruce Lee, był aktorem, reżyserem, artystą sztuk walki, instruktorem sztuk walki w Hongkongu, jak również filozofem bazującym na etyce sztuk walk. Był oprócz tego założycielem Jeet Kune Do, hybrydowej filozofii sztuk walki czerpiącej z różnych dyscyplin walki, której często przypisuje się torowanie drogi współczesnym mieszanym sztukom walki (MMA). Bruce Lee jest uważany przez komentatorów, krytyków, mediów i innych artystów sztuk walki za najbardziej wpływowego twórcę sztuk walki wszech czasów, bez wątpienia był również ikoną popkultury XX wieku, człowiekiem, który wypełnił lukę między kulturą Wschodu a Zachodem. Często przypisuje się właśnie jemu pomoc w zmianie sposobu prezentacji Azjatów w amerykańskich filmach.
Od Hongkongu do Hollywood
Bruce Lee urodził się 27 listopada 1940 r. w dzielnicy Chinatown w San Francisco, w Kalifornii, jako dziecko rodziców z Hongkongu. Wychował się wraz z rodziną w Kowloon w Hongkongu. Został wprowadzony do przemysłu filmowego przez swojego ojca i pojawił się w kilku filmach jako aktor dziecięcy. Lee przeniósł się do Stanów Zjednoczonych w wieku 18 lat, aby tam też otrzymać wykształcenie wyższe na University of Washington w Seattle. W tym czasie zaczął uczyć sztuk walki. Jego filmy wyprodukowane w Hongkongu i Hollywood podniosły tradycyjny film o sztukach walki w Hongkongu na nowy poziom, w tym popularności i uznania, wywołując wzrost zainteresowania chińskimi sztukami walki na Zachodzie w dekadzie lat siedemdziesiątych. Kierunek i ton jego filmów skutecznie ewoluował zmieniając się w produkcje w pełni profesjonalne, dzięki temu wpływając na sztuki walki i filmy o sztukach walki w USA, Hongkongu i w reszcie świata, dokąd tylko docierała telewizja i kino.
Filmy nie do zapomnienia
Bruce Lee znany jest zwłaszcza ze swoich ról w pięciu pełnometrażowych filmach o sztukach walki na początku lat 70. XX wieku: “The Big Boss Lo Wei” (“Wielki szef”) (1971) i “Fist of Fury” (“Wściekła pięści”) (1972); “Golden Harvest’s Way of the Dragon” (“Droga smoka”) (1972), wyreżyserowany i napisany przez Lee “Golden Harvest” (“Złote Żniwa”) i produkcja Warner Brothers pt. “Enter the Dragon” (“Wejście Smoka”) (1973) i “The Game of Death” (“Gra śmierci”) (1978), oba ostatnie w reżyserii Roberta Clouse’a, za sprawą których Lee stał się ikoną znaną na całym świecie, szczególnie wśród Chińczyków, ikoną również opartą na przedstawieniu chińskiego nacjonalizmu w swoich filmach, natomiast wśród Amerykanów azjatyckich został zaprzeczaniem stereotypom związanym z emasculowanym mężczyzną z Azji. Trenował sztukę Wing Chun, a później połączył swoje inne wpływy z różnych źródeł z duchem osobistej filozofii sztuk walki, którą nazwał Jeet Kune Do (Droga przechwytującej pięści). Lee posiadał podwójne obywatelstwo – w Hongkongu i Stanach Zjednoczonych.
Bruce Lee zmarł w Hongkongu 20 lipca 1973 r. w wieku 32 lat. Został pochowany w Seattle.
Ciekawostki o Bruce Lee
- Był pierwszym który skoncentrował uwagę rzesz kinomaniaków na powadze i dostojeństwie dalekowschodnich sztuk walki.
- W latach swego dorastania miał problemy z prawem, angażując się w walki gangów.
- Z początku w USA Lee uczył tańca.
- Wśród znawców tematu krąży informacja o tym, jakoby Lee zdradził w swych filmach ukrywane i kultywowane metody sztuk walki, które były zastrzeżone wyłącznie do użytku dla specjalnie wtajemniczonych.
- Jego syn, Brandon Lee, zginął śmiertelnie postrzelony w jednej ze scen kręconych do filmu „Kruk”.
Cytaty Bruce’a Lee
„Aby wyrazić siebie swobodnie, musisz umrzeć dla wszystkiego, co było. „Stare” daje ci stabilizację, a „nowe” płynność.”
„Droga do przekroczenia karmy leży we właściwym użyciu umysłu i woli. Jedność wszelkiego życia jest prawdą, która może być właściwie zrealizowana, tylko kiedy fałszywe pojęcia oddzielnej jaźni, której los może być rozpatrywany oddzielnie od całości, są na zawsze usunięte.”
„Świadomość nie ma granic. To dar twej całej istoty bez wykluczania.”
„Widzieć rzeczy nie zabarwione przez swoje osobiste preferencje i pożądania to widzieć je w swojej pierwotnej prostocie.”
Źródła
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Bruce_Lee
- https://www.biography.com/people/bruce-lee-9542095
- https://biografia24.pl/bruce-lee/
- https://www.filmweb.pl/person/Bruce.Lee
- https://en.wikipedia.org/wiki/Bruce_Lee
- https://www.biography.com/actor/bruce-lee