Bracia Grimm

Jacob Ludwig Karl (1785-1863) oraz Wilhelm Karl (1786-1859) byli wybitnymi niemieckimi pisarzami i językoznawcami. Opracowali zbiór baśni w wyniku studium nad opowieściami, podaniami oraz mitami.

Spis treści

Krótki życiorys braci Grimm

Obaj bracia byli absolwentami prawa, obaj podjęli później pracę w bibliotece w Kassel, w efekcie czego obaj zostali wykładowcami uniwersytetu w Getyndze. Następnie jako członkowie Akademii Nauk w Berlinie zostali twórcami filologii germańskiej, czyli nauki o języku niemieckim i literaturze. Działali także będąc członami Akademii Nauk w Berlinie.

Jackob Grimm położył swą pracą fundament niemieckiego językoznawstwa porównawczego, był jednakowoż twórcą niemieckiej gramatyki oraz „Mitologii Niemieckiej”.

Wilhelm natomiast jako badacz starożytności oraz autor wielu tekstów w języku średnio-wysoko-niemieckim, zasłużył na miano człowieka wybitnego dzięki rozprawom dotyczącym starszej filologii niemieckiej.

Bracia Grimm to również ich wspólne prace, m.in. „Lieder der alten Edda”, „Deutsche Sagen”, jak również „Irische Elfenmärchen”.

Jednak to „Kinder-und Hausmärchen” okazało się być dziełem kluczowym, które przetłumaczone na wiele języków weszły do kanonu literackiej klasyki. Nie są oni wprawdzie autorami tych tekstów, lecz dołożyli długiej i mozolnej pracy w zebranie tekstów w sensowny zbiór i opracowując opowieści, które od wielu pokoleń znano i opowiadano.

Rozszerzona biografia braci Grimm

Lata wczesne braci Grimm

Jacob Ludwig Carl Grimm urodził się 4 stycznia 1785 roku, a jego brat Wilhelm Carl Grimm urodził się 24 lutego 1786 roku. Obaj urodzili się w Hanau, w Landgraviate of Hesse-Kassel w obrębie Świętego Cesarstwa Rzymskiego (dzisiejsze Niemcy), u Philippa Wilhelma Grimma, prawnika i Dorothei Grimm z domu Zimmer, córki radnego miejskiego w Kassel. Byli drugim i trzecim dzieckiem w dziewięcioosobowej rodzinie, w której aż troje dzieci zmarło w dzieciństwie. W 1791 r. rodzina przeniosła się do wiejskiego miasta Steinau, wtedy to bowiem ojciec ich Filip został tam zatrudniony jako sędzia okręgowy (Amtmann). Rodzina stała się wybitnym członkiem społeczności, mieszkającym w dużym domu otoczonym polami. Biograf Jack Zipes pisze, że bracia byli szczęśliwi w Steinau i, że „wyraźnie lubią życie na wsi”. Dzieci były kształcone w domu przez prywatnych nauczycieli, otrzymując ścisłe instrukcje moralne jako luteranie.

W 1796 r. ojciec chłopców, Philipp Grimm, zmarł na zapalenie płuc, pogrążając rodzinę w biedzie i zmuszając familie do rezygnacji ze służby i dużego domu. Dorothea była uzależniona zatem od pomocy finansowej ojca i siostry. Bracia opuścili Steinau i ich rodzinę w 1798 roku by zasilić szeregi gimnazjum w Kassel, która to edukacja została zorganizowana i opłacona przez ich ciotkę.

Przeczytaj życiorys: Tadeusz Różewicz

Dwaj bracia różnili się temperamentem, Jacob był introspektywny, a Wilhelm wyjeżdżał (choć często cierpiał z powodu złego stanu zdrowia). Dzieląc się silną etyką pracy, doskonalili się w nauce. W Kassel zdawali sobie sprawę z niższego statusu społecznego w stosunku do „wysoko urodzonych” studentów. Mimo to każdy z braci ukończył studia prawnicze: Jakub w 1803 r. i Wilhelm w 1804 r.

Popularyzatorzy zakurzonych opowieści

W tenże sposób Bracia Grimm zostali niemieckimi naukowcami, filologami, badaczami kultury, leksykografami i autorami, którzy wspólnie gromadzili i wydawali prace o folklorze w XIX wieku. Należeli oni do pierwszych i najbardziej znanych kolekcjonerów niemieckich i europejskich opowieści ludowych oraz popularyzowali tradycyjne typy opowiadań przekazywanych ustnie, takie jak choćby „Kopciuszek” i „Śpiąca Królewna” („Dornröschen”). Ich klasyczna kolekcja opowieści dla dzieci ukazała się w dwóch tomach – pierwszy w 1812 roku i drugi w 1815 roku.

Wspaniałe owoce ludowych zainteresowań

Na szczególną uwagę zasługuje fakt śmierci ich ojca w 1796 r., która zubożyła rodzinę i dotknęła braci na wiele lat później. Tymczasem rozwój romantyzmu w XVIII wieku ożywił szersze zainteresowanie tradycyjnymi opowieściami ludowymi, które dla Grimmów i ich znajomych stanowiły czystą formę literatury i kultury narodowej. Bracia Grimm stworzyli metodologię zbierania i rejestrowania opowieści ludowych, które to stały się podstawą badań nad folklorem. Między pierwszym wydaniem z lat 1812-1815 a siódmym (i ostatnim) wydaniem z 1857 r., wielokrotnie aktualizowali oni swój zbiór, tak że wzrósł on ze 156 opowiadań do ponad 200. Oprócz zbierania i redagowania opowieści ludowych bracia opracowali niemieckie legendy. Indywidualnie opublikowali także duży zbiór okazów literackich ze szczególnym uwzględnieniem walorów językowych. Wspólnie w 1838 r. rozpoczęli pracę nad ogromnym historycznym słownikiem niemieckim (Deutsches Wörterbuch), który za życia udało im się poprowadzić tylko do słowa „frucht” („owoc”).

Inspirujący dorobek

Wiele ludowych opowieści Grimmów cieszy się niesłabnącą popularnością. Opowieści są dostępne w ponad 100 językach i zostały zaadaptowane przez filmowców, takich jak Lotte Reiniger i Walt Disney, a to z takimi filmami jak „Śnieżka” i „Siedmiu krasnoludków” oraz „Śpiąca Królewna”. W latach 30. i 40. XX w. opowieści te były wykorzystywane przez III Rzeszę jako propaganda; później, w XX w., psychologowie tacy jak Bruno Bettelheim potwierdzili wartość dzieła, pomimo obecności okrucieństwa i przemocy w oryginalnych wersjach niektórych opowieści.

Przeczytaj życiorys: Aleksander Puszkin

Ciekawostki o braciach Grimm

Dobro zwycięża nad złem – takie jest przesłanie bajek autorstwa Braci Grimm. Drastyczne niekiedy naturalistyczne opisy oraz przemoc podkreślają natomiast dramat walki dobra ze złem, na co zwracają uwagę kolejne pokolenia literatów doceniających ogram pracy włożonej w skompilowanie tego co było do czasów braci Grimm zaledwie w formie legend. To właśnie dzięki temu zbiór baśni opracowany przez Braci Grimm znalazł się na liście światowego dziedzictwa kultury UNESCO.
W niemieckim kręgu kulturowym bracia Grimm uchodzą za geniuszy, ale co najważniejsze, również w dziedzinie prawa, historii, filologii czy też polityki.
W 1813 roku, po bitwie narodów pod Lipskiem, Jakub Grimm został zatrudniony przez księcia Hesji. Zajmował się tam odzyskiwaniem zagrabionych przez Francuzów dzieł sztuki.
Z baśni braci Grimm pochodzą popularne zwroty jak „Za górami, za lasami…” czy „Dawno, dawno temu…”, a także „i żyli długo i szczęśliwie”.
W roku 1830 słynni bracia Grimm zostali profesorami uniwersytetu w Getyndze.
Wielotomowy „Słownik niemiecki”, który bracia zaczęli wydawać w 1854 roku, został ukończony początkiem lat 60. XX wieku.

Cytaty braci Grimm

„Zwierciadełko, powiedz przecie,
Kto jest najpiękniejszy w świecie?”

„Była sobie raz mała śliczna dziewczynka! Każdy, kto na nią spojrzał, pokochać ją musiał zaraz. Była ulubienicą babuni swej, która radaby jej była dać wszystko, co tylko jest na świecie.”

„A że ludzie dobrzy, zawsze otrzymują nagrodę na tym świecie, przeto nie uznawana przez siostry i macochę, Rózia, zdobyła sobie potężną opiekunkę w postaci jednej z czarodziejek, która tylko czekała sposobności, ażeby wywrzeć potęgę swego gniewu na winnych a niegodziwych.”

„A więc prysnął czar zaklęcia, pokochała Śnieżka księcia. Czarownica bez swej mocy, błądzi teraz w lesie, w nocy. Bardzo dobrze, niech jej władza, więcej ludziom nie przeszkadza.”

Przeczytaj życiorys: Czesław Miłosz

„Jestem Śmiercią i upewniam się, że wszyscy są równi.”

„Jakże często, gdy czujemy się komfortowo, zaczynamy tęsknić za czymś nowym!”

„Skóra biała jak śnieg, usta czerwone jak krew i włosy czarne jak heban.”