Antonio Vivaldi (ur. 1678 – zm. 1741) był wybitnym włoskim kompozytorem i skrzypkiem, który zapisał się w historii zarówno niezwykłą ilością, jak i jakością dokonanych muzycznych dzieł.
Krótki życiorys Antonio Vivaldiego
Przyszedł na świat w roku 1678, w rodzinie dość ubogiej. Jego ojciec był tym, który jako pierwszy pełnił funkcje nauczyciela gry na skrzypcach, ojciec jego bowiem został członkiem orkiestry w bazylice św. Marka, szczęśliwie, bo uprzednio zarobkował zaledwie jako miejski cyrulik. Rodzina Antonio Vivaldiego przeznaczyła go, jako syna najstarszego, do kariery w stanie duchownym. W efekcie, Vivaldi został wyświęcony na zawodowego duchownego w roku 1703. W tym samym niemal czasie Vivaldi rozpoczął wówczas pracę jako nauczyciel gry skrzypcowej w sierocińcu dla dziewcząt, mając wówczas dopiero 25 lat. W ślad za tym jednak utworzył też swoje pierwsze debiutanckie kompozycje, które opublikował już w roku 1705. Natomiast w 1711 roku Vivaldi stworzył swój autorski cykl koncertów zatytułowany „L’Estro Armonico”. Jego pierwsza opera ukazała się dwa lata później. Artysta dał utworom tytuł „Ottone in villa”. Przez pewien czas pełnił też funkcje dyrygenta muzyki świeckiej na książęcym dworze Filipa, w Mantui. Wreszcie w roku 1727 ukazało się jego piękne dzieło „Il Cimento dell’ Armonia e dell’ Invenzione” wraz z jego utworem „Le quatro stagioni”, czyli słynnymi i jakże wielkimi „Czterema porami roku”. Antonio Vivaldi mógł zatem później odbyć swe europejskie podróże, podczas to których dyrygował wykonaniami swoich kompozycji.
Zmarł w Wiedniu 28 lipca 1741 roku.
Rozszerzona biografia Antonio Vivaldiego
“Czerwony Kapłan”, znany też jako “Rudy Ksiądz”
Antonio Vivaldi przyszedł na świat w Wenecji 4 marca 1678 roku. Pierwszym i za pewne głównym nauczycielem Vivaldiego był jego ojciec Giovanni Battista, który w 1685 roku został przyjęty jako skrzypek do orkiestry bazyliki San Marco w Wenecji. Antonio, najstarsze dziecko, kształcił się na kapłana, zostając wyświęconym w 1703 r. Jego charakterystyczne rudawe włosy później przyniosły mu pseudonim “soubriquet Il Prete Rosso” („Czerwony Kapłan”, vulgo: “Rudy Ksiądz”). Po raz pierwszy wystąpił publicznie w 1696 r., grając razem z ojcem w bazylice jako skrzypek. Został z czasem skrzypkiem doskonałym, w 1703 r. mianowanym mistrzem skrzypiec. Szkoła, która wydała mu taki certyfikat, o nazwie Pietà, specjalizowała się w szkoleniu muzycznym swoich podopiecznych, a osoby z talentem muzycznym zostawały przydzielone do jego chóru i orkiestry, której występy pomagały tejże instytucji w poszukiwaniu darowizn i zapisów. Vivaldi przez większość swojej kariery miał do czynienia właśnie ze szkołą Pietà: jako mistrz skrzypiec (1703–09; 1711–15), dyrektor muzyki instrumentalnej (1716–17; 1735–38) i płatny zewnętrzny dostawca kompozycji (1723–29; 1739–40).
Wkrótce po wyświęceniu na kapłana Vivaldi zrezygnował z odprawiania mszy świętej z powodu przewlekłej dolegliwości, która, jak się uważa, była astmą oskrzelową. Mimo to poważnie potraktował swój status świeckiego kapłana, a nawet zasłużył sobie na obiegową reputację religijnego bigota.
Pierwsze produkcje mistrza
Pierwsze kompozycje muzyczne Vivaldiego pochodzą z pierwszych lat jego życia w Pietà. Drukowane kolekcje jego sonat trio i sonat skrzypcowych pojawiły się odpowiednio w 1705 i 1709 roku, a w 1711 jego pierwszy i najbardziej wpływowy zestaw koncertów na skrzypce i orkiestrę smyczkową (Opus 3, “L’estro armonico”) został wydany przez amsterdamskie wydawnictwo muzyczne Estienne Roger. W latach do 1719 r. wydawnictwo to opublikowało jeszcze trzy zbiory swoich koncertów (op. 4, 6 i 7) i jedną kolekcję sonat (op. 5).
Niezależny kompozytor
Vivaldi zadebiutował jako kompozytor muzyki wokalnej w 1713 r., Kiedy chórmistrz Pietà opuścił swoje stanowisko, a instytucja musiała zwrócić się do Vivaldiego i innych kompozytorów o nowe kompozycje. Odniósł wielki sukces właśnie dzięki swojej świętej muzyce wokalnej, w związku z którą później otrzymał zlecenia od innych instytucji. Kolejna odsłona jego starań zabłysła w 1713 r., czyli w momencie, kiedy jego pierwsza opera, “Ottone in villa”, ujrzała światło dzienne. Działając w rodzinnej Wenecji natychmiast podjął starania ściśle operowe, w podwójnej roli kompozytora i impresario. Nie tylko jednak tam, oto bowiem w latach 1718–1720 pracował w Mantui jako dyrektor muzyki świeckiej dla gubernatora tego miasta, księcia Filipa z Hesji-Darmstadt. To był jedyny etat Vivaldiego w pełnym wymiarze godzin; wydaje się, że wolał życie jako niezależny kompozytor w ramach elastyczności i możliwości przedsiębiorczych, jakie to zajęcie mu oferowało. Głównymi kompozycjami Vivaldiego w Mantui były opery, choć komponował także kantaty i utwory instrumentalne.
Muzyczne szczyty Vivaldiego
Lata 20′ XVIII wieku były, jak się okazało, szczytem kariery Vivaldiego. Pracował żyjąc w Wenecji, ale często także podróżował gdzie indziej, dostarczał muzykę instrumentalną patronom i klientom w całej Europie. W latach 1725–1729 powierzył pięć nowych kolekcji koncertów (op. 8–12) następcy wydawcy Michelowi Charlesowi Le Cène. Po 1729 r. Vivaldi jednak przestał publikować swoje prace, uznając, że bardziej opłaca się sprzedawać je w rękopisie, indywidualnym nabywcom. W ciągu tej dekady otrzymując liczne zamówienia na opery przejawiał wyjątkowy zapał jako impresario zarówno w Wenecji, jak i innych włoskich miastach.
Vivaldi i Anna Girò
W 1726 roku dysponująca znakomitym kontraltem Anna Girò po raz pierwszy zaśpiewała w operze Vivaldiego. Urodzona w Mantui około 1711 roku, wyjechała do Wenecji, aby rozwijać swoją karierę jako piosenkarka. Jej głos nie był silny, ale była atrakcyjna i świetnie śpiewała. Stała się wówczas częścią świta Vivaldiego i niezbędną prima donną jego kolejnych oper, powodując jednakowoż szerzenie się plotek, że jest kochanką Vivaldiego. Po śmierci Vivaldiego z powodzeniem nadal występowała w operze.
Śmierć w biedzie
W latach 30. XVII wieku kariera Vivaldiego stopniowo wyhamowywała. Francuski podróżnik Charles de Brosses zgłosił z żalem, że muzyka kompozytora nie jest już modna. W 1740 r. wyjechał w związku również z tym do Wiednia, ale zachorował i nie dożył udziału w swej operze “L’oracolo”, w Mesenii, w 1742 r. Natomiast skromność jego pogrzebu z 28 lipca 1741 r. sugeruje, że Antonio Vivaldi zmarł w nędzy.
Spuścizna muzycznego giganta
Po śmierci Vivaldiego jego ogromna kolekcja muzycznych rękopisów, składająca się głównie z partytur autograficznych jego dzieł, została powiązana w 27 dużych tomów. Zostały one nabyte najpierw przez weneckiego bibliofila Jacopo Soranzo, a później przez hrabiego Giacomo Durazzo, patrona Christopha Willibalda Glucka. Odnalezione w latach 20. XX wieku manuskrypty stanowią dziś część zbiorów Foà i Giordano w Bibliotece Narodowej w Turynie.
Ciekawostki o Antonio Vivaldim
- Nosił przydomek “Rudy ksiądz”.
- Swój słynny na cały świat zbiór “Le quattro stagioni” (“Cztery pory roku”), miał on skomponować na podstawie anonimowych sonetów (lecz istnieje hipoteza, że to on sam był autorem tych anonimów), z których każdy otrzymał nazwę jednej z pór roku.
- Antonio Vivaldi zmarł na nierozpoznaną do końca chorobę.
- W Wenecji krążyły już za jego czasów anegdoty o księdzu biegającym w trakcie mszy do zakrystii, a to celem zapisania tematu muzycznego, który właśnie zaprzątał mu głowę. Odkrycie w 1926 r. “rękopisów turyńskich”, czyli partytur do 140 dzieł instrumentalnych, w tym niemal 30 kantat, 12 oper, trzech krótszych dramatów, jednego oratorium oraz wielu fragmentów różnych utworów, kierowało muzykologów by podejmować poszukiwania dalszych dzieł w zbiorach w całej Europie. Nieznane dzieła Vivaldiego są odnajdywane do dziś.
Źródła
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Antonio_Vivaldi
- https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Vivaldi-Antonio;3993006.html
- https://www.britannica.com/biography/Antonio-Vivaldi
- https://www.biography.com/musician/antonio-vivaldi
