Antonio Vivaldi (1678-1741) był wybitnym włoskim skrzypkiem i kompozytorem, który uważany jest za jednego z najwybitniejszych kompozytorów epoki baroku.
Spis treści
Antonio Vivaldi – ciekawostki
Przez całe życie gnębiła go astma. W liście z 1737 roku pisał: Z tego powodu niemal stale przebywam w domu i wyruszam jedynie płynąc w gondoli lub jadąc karetą.
W 1703 roku otrzymał święcenia kapłańskie. Fakt ten w połączeniu z posiadaniem rudych włosów, które odziedziczył po ojcu, sprawił, że nazywano go „Il prete rosso” – „Rudy ksiądz”.
Jego rysów twarzy można się domyślać z jednej karykatury z epoki i jednej niezbyt wyraźnej ryciny, co do autentyczności której istnieją pewne wątpliwości.
Współcześni Vivaldiego wysoko cenili jego koncerty. Świadczy też o tym podziw Jana Sebastiana Bacha, który kilkanaście koncertów skrzypcowych Vivaldiego opracował na klawesyn czy organy, ucząc się przy tym doskonałej struktury form koncertowych.
Najsławniejszą kompozycją artysty są Cztery pory roku, w których pojawia się szereg wdzięcznych onomatopeicznych elementów opiewających naturę i żyjącego w niej człowieka.
Vivaldi został pochowany w zbiorowym grobie, podobnie jak Mozart pięćdziesiąt lat później.
Jego muzyka popadła w zapomnienie i dopiero w XX wieku przywrócono ją z powrotem na podia koncertowe.
Antonio Vivaldi – kim był? Krótki życiorys
Antonio Vivaldi urodził się 4 marca 1678 roku w Wenecji. Jego ojciec był skrzypkiem, od którego młody Antonio uczył się gry na tym instrumencie.
W wieku 25 lat otrzymał święcenia kapłańskie. Pół roku później został nauczycielem gry na skrzypcach w sierocińcu dla dziewcząt, gdzie przez następne 30 lat komponował większość swoich głównych dzieł. W 1705 roku został opublikowany jego pierwszy zbiór sonat, a w 1709 roku nowa seria sonat skrzypcowych. W 1718 roku napisał swoją pierwszą operę.
W latach 1718-1720 przebywał w Mantui, gdzie dyrygował muzyką świecką na dworze księcia Filipa.
W 1725 roku opublikował zbiór 12 koncertów skrzypcowych Il cimento dell’armonia e dell’inventione, spośród których najbardziej znane są pierwsze 4, tworzące cykl Cztery pory roku.
Zdobył szeroką publiczność i sławę w całej Europie, jednak pod koniec jego życia ta popularność zmalała. Zmarł 28 lipca 1741 w Wiedniu roku w biedzie. Po jego śmierci zapomniano o nim, dopiero w XX wieku odkryto na nowo jego dzieła i doceniono je.
Antonio Vivaldi jest jednym z najpopularniejszych kompozytorów ery baroku. Stworzył 50 oper oraz ponad 450 koncertów, z czego ponad 200 na skrzypce solo i ponad 100 na inne instrumenty muzyczne. Przyczynił się do ustalenia formy koncertu w trzech częściach: szybko-wolno-szybko.
Antonio Vivaldi – rozszerzona biografia
Rodzina i rodzeństwo
Antonio Vivaldi przyszedł na świat 4 marca 1678 roku w Wenecji w domu piekarza. Jego ojciec posiadał także zamiłowania muzyczne i niedługo po narodzinach syna został skrzypkiem w Bazylice Św. Marka. Antonio po ojcu odziedziczył talent muzyczny, a swoje pierwsze lekcje pobierał właśnie w domu rodzinnym.
Z małżeństwa jego rodziców, Giambattisty i Camilli, przyszło na świat 6 dzieci. Antonio był najstarszym z rodzeństwa, a po nim na świat przyszli: Margarita Gabriela (1680), Cecilia Maria (1683), Bonaventura Tomaso (1685), Zanetta Anna (1687) i Francesco Gaetano (1700).
Wczesne lata
Jako najstarszy syn został przeznaczony do stanu duchownego. Kształcił się w dzielnicowych szkołach, które należały do kościołów San Giovanni in Oleo oraz San Geminiano. W 1693 roku wstąpił do Seminarium i przez 10 lat był klerykiem, przy czym pozwolono mu ze względów zdrowotnych na mieszkanie w domu oraz na kontynuowanie nauki gry na skrzypcach.
W 1703 roku otrzymał święcenia kapłańskie, lecz obowiązki liturgiczne wypełniał jedynie przez rok – czasowo został z nich zwolniony. Przyczyną były silne ataki astmy, których najprawdopodobniej nabawił się w już w dniu swoich narodzin (wówczas w Wenecji miało miejsce trzęsienie ziemi).
Kariera i twórczość
W 1703 roku otrzymał angaż jako maestro di violino (nauczyciel gry na skrzypcach) w jednym z weneckich sierocińców dla dziewcząt, które oprócz utrzymania i wyżywienia otrzymywały także kształcenie muzyczne. Z tego okresu pochodzą jego pierwsze kompozycje – zbiór Sonat triowych. Antonio znakomicie wypełniał swoje obowiązki, jednak w 1709 roku nie przedłużono z nim kontraktu, gdyż po prostu miasta nie było stać na utrzymanie nauczyciela. Jednakże jego wychowanice już tak wiele potrafiły, że mogły uczyć młodsze dziewczyny i dzięki temu orkiestra mogła kontynuować swoją działalność.
W 1711 roku ponownie został zatrudniony, lecz niebawem zwolniono go z tej samej przyczyny, co poprzednio. Tego samego roku Antonio wydał 12 Koncertów na 1, 2, 4 skrzypiec pt. L’Estro armonico. Jest to jedno z najważniejszych dzieł muzyki instrumentalnej I połowy XVIII wieku. Utwory te wywarły silny wpływ na samego Jana Sebastiana Bacha, który w późniejszym okresie transkrybował je na klawesyn.
W 1713 roku Antonio wystawił swoje pierwsze dzieło sceniczne, pisząc w sumie blisko 50 oper, które w obecnych czasach w zasadzie są całkowicie zapomniane.
W 1716 roku wrócił do pracy w sierocińcu, piastując inne stanowisko niż w poprzednich latach – maestro de concerti. Nie licząc krótkich przerw, pozostał na tym stanowisku do 1740 roku.
W międzyczasie w latach 1718-1720 dyrygował w Mantui muzyką świecką na dworze księcia Filipa. Następnie w latach 1723-1725 przebywał w Rzymie, gdzie z powodzeniem grał przed papieżem.
Jego reputację jako kompozytora utrwaliło opublikowanie zbioru 12 Koncertów skrzypcowych pt. Il cimento dell’armonia e dell’inventione, spośród których cztery z nich przeszły do historii jako Le quattro stagioni (Cztery pory roku). Te arcydzieła są obecnie jednym z największych przebojów muzyki poważnej.
Vivaldi w tym czasie wystawiał opery w różnych teatrach włoskich, jednakże nie zrywał związków z rodzinną Wenecją, gdzie miał liczne zobowiązania. W połowie lat 20. pojawiły się plotki o jego miłosnej przygodzie z uczennicą (lecz nie z sierocińca) – śpiewaczką Anną Giraud. Złośliwsi donosili także, że jego kochanką była siostra Anny i jednocześnie pielęgniarka Antonio – Paulina. Kompozytor zaprzeczał temu, jednak w rewelacjach na temat Anny musiało tkwić jakieś ziarenko prawdy.
Liczne podróże ugruntowywały jego sławę, choć miały także reperkusje w postaci czasowych zwolnień ze stanowiska w Wenecji. Ze względu na wspomniany romans, w kręgach kościelnych powrócił problem odprawiania przez niego mszy, czego artysta nadal nie chciał robić, za powód podając napady astmy. W końcu w 1738 roku kardynał Ferrary zabronił mu wstępu do miasta ze względu na miłosny związek z Anną. Przez jeszcze dwa lata Vivaldi przebywał w Wenecji. Następnie w lecie 1740 roku wyjechał do Wiednia. Zmarł tam dnia 28 lipca 1741 roku w biedzie.
Antonio Vivaldi był wybitnym twórcą, uniwersalnym oraz niezwykle płodnym. Skomponował 50 oper, 24 kantaty, sporo muzyki religijnej, 60 symfonii, 100 sonat. Jednakże trzon jego twórczości stanowi ponad 450 koncertów, w tym ponad 200 to koncerty solowe na skrzypce. Ten wielki wirtuoz skrzypiec wzbogacił technikę gry, wprowadzał nowe sposoby artykulacji, wykorzystywał wysokie rejestry czy właściwe skrzypcom figury techniczne. Dzieła te stanowią ważny krok w rozwoju koncertu solowego, którego twórcą był Torelli, jednak dopiero Vivaldi ustalił jego 3-częściową formę: szybka – wolna – szybka. Forma ta została przyjęta przez klasyków i w większości przypadków także przez następne pokolenia twórców.
Sława Vivaldiego i jego utworów po jego śmierci nie trwała długo. Jego nazwisko pojawiało się raczej w kontekście anegdoty o księdzu biegającym podczas mszy do zakrystii, aby zapisać temat muzyczny, który właśnie wpadł mu do głowy. Dopiero wzrost zainteresowania muzyką Bacha, który dokonał transkrypcji koncertów skrzypcowych Vivaldiego na klawesyn, zwróciło uwagę badaczy na kompozytora oryginałów. Z czasem stawało się jasne, iż Vivaldi jest kompozytorem, którego można stawiać na równi z Bachem i Händlem.
W 1926 roku odkryto „rękopisy turyńskie”, tj. partytury do 140 dzieł instrumentalnych, 29 kantat, 12 oper, trzech krótszych dramatów, jednego oratorium i wielu fragmentów różnych utworów. Dało to muzykologom impuls do poszukiwań dalszych dzieł w zbiorach w całej Europie. Nieznane dzieła artysty są odnajdywane do czasów obecnych.
Antonio Vivaldi – najczęściej zadawane pytania
Gdzie urodził się Antonio Vivaldi?
Antonio Vivaldi urodził się w mieście Wenecja (Włochy).
Kiedy urodził się Antonio Vivaldi?
Antonio Vivaldi urodził się 4 marca 1678 roku
Na czym grał Antonio Vivaldi?
Antonio Vivaldi grał na skrzypcach, był również kompozytorem.
Jakie są najsłynniejsze kompozycje Antonio Vivaldiego?
Najsłynniejsze kompozycje Antonio Vivaldiego to: L’Estro Armonico (1712) i Cztery pory roku (1725).
Kiedy zmarł Antonio Vivaldi?
Antonio Vivaldi zmarł 28 lipca 1741 roku.
Gdzie zmarł Antonio Vivaldi?
Antonio Vivaldi zmarł w Wiedniu.
Źródła
„Sławni ludzie: baza faktów”, Wydawnictwo RTW Sp. z o.o., 2010„100 najwybitniejszych postaci w historii muzyki”, Marcin Lindstedt, 2003
„Wielcy kompozytorzy”, Milan Kuna, 1993
https://pl.wikipedia.org/wiki/Antonio_Vivaldi
