Cecylia to imię, które jest starsze, niż nam się to może wydawać. Jego patronką jest rzymska męczennica, a wśród postaci historycznych noszących to imię odnajdziemy m.in. królową Polski. Kobieta o tym imieniu została też przedstawiona na obrazie Dama z gronostajem.
Spis treści
Pochodzenie i znaczenie imienia Cecylia
Imię Cecylia pochodzi z języka łacińskiego. Bezpośrednio pochodzi ono od przydomka Caecilia. Oznaczał on dosłownie „kobietę z rodu Caecilii”. Ród ten – Caecilii – w języku polskim nosi nazwę Cecyliusze. Sama zaś jego nazwa ma swoją genezę w miejscowej nazwie Caeculo. Z kolei nazwa ta pochodzi od pospolitego słowa caecus, które tłumaczy się jako „ślepy”, ale też występuje w znaczeniach „ciemny” lub „wątpliwy”. W polskich dokumentach jak podaje Jan Grzenia imię to pojawiło się po raz pierwszy w roku 1259, przy czym wystąpiło ono w formie Cecylija. Z kolei Henryk Fros i Franciszek Sowa wspominają, że imię Cecylia zostało poświadczone w polskich dokumentach w roku 1265. Zapewne popularności temu imieniu przysporzyło później wydanie przez ks. Stanisława Grochowskiego poematu pt. Św. Cecylia Rzymianka.
Imieniny Cecylii
Najpopularniejsza data imienin Cecylii to 22 listopada. Osoby o imieniu Cecylia mogą również obchodzić imieniny 10 czerwca i 15 grudnia.
Odmiany i zdrobnienia imienia Cecylia
Cecylka, Cesia, Cela, Celka, Cecylina, Cyla
Imię Cecylia w innych językach
Cecilia – ta forma spotykana w wielu językach: łacińskim, włoskim, angielskim i hiszpańskim
Język angielski – Cecily, Cicely, Sisley
Język francuski – Cécile, Cécille, Cicil, Cicille, Célia
Język niemiecki – Cäcilia, Cäcilie, Cecilie, Zäzille, Cillia
Język łaciński – Caecilia
Język hiszpański – Celia
Język rosyjski – Cecilija, Kikilija
Patronka imienia Cecylia
Henryk Fros i Franciszek Sowa podają, że świętych i błogosławionych o imieniu Cecylia było w momencie przygotowywania ich książki 8. Ponadto wspomnieli o toczącym się procesie beatyfikacyjnym Cecylii Eusepi, który w istocie zakończył się w roku 2012. Za patronkę opisywanego tutaj imienia należy jednak uznać przede wszystkim świętą Cecylię, męczennicę rzymską.
Św. Cecylia była córką rzymskich patrycjuszy, według części źródeł należała do rodu Caecilii. Najstarsze informacje o niej pochodzą z Passio Sanctae Ceciliae. Jest to pochodzące z V wieku anonimowe dzieło (Szczeblewski, s. 198). Z kolei Henryk Fros i Franciszek Sowa wspominają, że opowieść ta została przeniesiona na grunt rzymski z dziełka Wiktora z Wity pt. O prześladowaniu Wandalskim, zaś o niej samej nie wspominają badacze tej tematyki, jak Hieronim, Ambroży, Prudencjusz czy Damazy (Fros, Sowa, s. 164). Nie da się jednak jednoznacznie rozsądzić tej kwestii, natomiast z pewnością warto zapoznać się z historią o św. Cecylii.
Mężem Cecylii miał zostać poganin imieniem Walerian, natomiast Cecylia przed nocą poślubną oznajmiła mu, że złożyła śluby czystości. Kiedy zaś wspomniała, że strażnikiem jej dziewictwa jest Anioł, Walerian zapragnął go ujrzeć. Usłyszał wtedy od żony, że stanie się to dla niego możliwe tylko wtedy, gdy przyjmie chrzest i pozna Boga. Tak się też stało. Zarówno Walerian, jak i jego bracia Tyburcjusz oraz Maksym (był on rzymskim urzędnikiem) zostali ochrzczeni przez papieża Urbana I. Ich życie zakończyło się jednak tragicznie, bowiem na śmierć przez ścięcie za grzebanie męczenników skazał ich prefekt Rzymu Turcjusz Almachiusz.
Cecylia odmówiła wydania ich majątku, ponieważ już wcześniej rozdała go biednym, sprzeciwiła się również złożenia ofiary bożkom. Również została skazana na śmierć. Przeżyła zamknięcie jej w łaźni, gdzie miała udusić się parą. Została trzy razy ugodzona mieczem, zmarła po trzech dniach. Uważa się, że stało się to pod koniec II wieku lub na początku III. Za tym drugim przedziałem czasowym przemawia obecność w historii Cecylii papieża Urbana I. Na polecenie tego właśnie papieża została bowiem pochowana wśród męczenników w Katakumbach św. Kaliksta, w ich centralnej części Ad Sanctam Caeciliam.
Na jej nagrobku jak wspomina ks. Łukasz Szczeblewski odnaleziona została grecka inskrypcja „Oddała duszę Bogu”. Można również napotkać informację o tym, że Urban I z jej domu uczynił kościół, który uzyskał potem tytuł kościoła św. Cecylii. W wieku IX w tym miejscu papież Paschalis I nakazał wzniesienie bazyliki Santa Cecilia di Trastavere, czyli Świętej Cecylii na Zatybrzu. Pod koniec średniowiecza św. Cecylia została uznana za patronkę muzyki kościelnej i muzyków. Najczęściej też przez artystów przedstawiana jest w trakcie gry na różnych instrumentach. Wspominana jest w dniu 22 listopada.
Przeczytaj więcej o św. Cecylii
Znane imienniczki
Cecylia Renata Habsburżanka (1611-1644) – pierwsza żona króla Polski Władysława IV Wazy, królowa Polski w latach 1637-1644. Córka cesarza Ferdynanda II Habsburga. Matka jedynego syna Władysława IV, Zygmunta Kazimierza, który niestety zmarł w wieku 7 lat.
Cecylia Jordan-Rozwadowska (1903-1946) – pochodziła z ziemiańskiej rodziny o tradycjach patriotycznych. Podporucznik Armii Krajowej, organizatorka działalności oświatowej w obozie jenieckim w Oberlangen. W obozie tym nazywana była wręcz ministrem oświaty.
Cecylia Wiktoria Walewska (1859-1940) – polska pisarka i organizatorka kompletów tajnego nauczania w zaborze rosyjskim; w roku 1894 aresztowana i zesłana do Kurska. Organizatorka komisji pracy kobiet przy Towarzystwie Kultury Polskiej.
Cecylia Gallerani (1473-1536) – córka dyplomaty i doradcy mediolańskiego księcia. Została uwieczniona na obrazie Dama z gronostajem przez Leonarda da Vinci. Obraz ten został zamówiony w 1989 roku przez regenta Mediolanu Ludwika Sforzę, którego była faworytą.
Cecilia Bartoli – urodzona w 1966 roku włoska śpiewaczka. Została odznaczona Orderem Zasługi Republiki Włoskiej, francuskim Orderem Sztuki i Literatury oraz Orderem za Zasługi dla Kultury Księstwa Monako. Występowała m.in. na scenie Metropolitan Opera w Nowym Jorku.
Bibliografia
H. Fros, F. Sowa, Twoje imię, Wydawnictwo WAM, Kraków 2007.
J. Grzenia, Słownik imion, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
W. Isaacson, Leonardo da Vinci, Insignis Media, Kraków 2019.
S. Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938.
M. Patelski, Minister Oświaty z obozu w Oberlangen. Szkic do biografii Cecylii Jordan Rozwadowskiej (1903-1946), „Biuletyn Informacyjny” Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich, nr 36/2005.
ks. Ł. Szczeblewski, Kult św. Cecylii, dziewicy i męczennicy, w polskiej pieśni religijnej na przykładzie pieśni J. Łuciuka, M. Świerzyńskiego, A. Chlondowskiego i Z. Piaseckiego, „Seminare”, nr 2/2015.
H. Wiser, Rzeczpospolita Wazów, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2002.
