Stanisław Bogusław Leszczyński herbu Wieniawa (1677-1766) był królem Polski w latach 1704–1709 i 1733–1736, księciem Lotaryngii i Baru w latach 1738–1766, wolnomularzem, starostą nowodworskim w 1701 i 1703 roku.
Krótki życiorys Stanisława Leszczyńskiego
Stanisław Leszczyński (ur. 20 października 1677 we Lwowie, zm. 23 lutego 1766 w Lunéville), czyli król Polski i Wielki Książe Litwy w latach 1704-09 oraz 1733-36.
Był ojcem Marii, żony króla Francji Ludwika XV. Związany był rodzinnie z Ziemią Kaliską; od 1699 zajmował stanowisko wojewody poznańskiego, a oprócz tego był właścicielem warszawskiej jurydyki Leszno i dworu Leszczyńskich z XVII wieku.
Wojewodą poznański był Leszczyński od 1699. Jako poseł na sejm elekcyjny przeciwny był wyborowi Augusta II Mocnego.
W czasie wojny północnej (1700-1721) stanął na czele konfederacji w Środzie (1703) domagającej się szybkiej abdykacji króla. Natomiast po detronizacji Augusta II przez warszawską konfederację generalną, a przy poparciu króla Szwecji Karola XII, Leszczyński w 1704 otrzymał nareszcie tron polski.
W roku 1705 zawarł przymierze z królem szwedzkim zezwalające Karolowi XII na utrzymywanie wojsk w Polsce oraz na prowadzenie w kraju werbunku żołnierzy. W kraju wybuchła rychło wojna domowa pomiędzy zwolennikami Augusta II z jednej, a Stanisława Leszczyńskiego z drugiej (“jedni od Sasa, drudzy od Lasa”).
W roku 1706, na skutek pokoju w Altranstadt i rezygnacji z korony polskiej przez Augusta II, Stanisław Leszczyński został formalnie jedynym królem polskim. Jednak w 1709, czyli po klęsce Karola XII pod Połtawą, został Leszczyński opuszczony przez dotychczasowych zwolenników, w związku z czym emigrował do Turcji, następnie do Szwecji, by ostatecznie znaleźć się w alzackim Wissembourgu. 1733 po śmierci Augusta II, poparty przez swego francuskiego zięcia Ludwika XV, Leszczyński ponownie został wybrany na króla. Historia wtedy powtórzyła się – a to na skutek opozycji magnatów, sporej rzeszy szlachty i w końcu interwencji wojskowej Rosji, wobec czego abdykował w roku 1736. Po abdykacji w 1736 Stanisław Leszczyński otrzymał tytuł księcia Francji. Zasłynął jako dobry gospodarz, mecenas nauki i sztuki, czy też jako autor głośnego dzieła “Głos wolny wolność ubezpieczający” (1749).
Rozszerzona biografia Stanisława Leszczyńskiego
Stanisław I Leszczyński (ur. 20 października 1677 we Lwowie- zm. 23 lutego 1766 w Luneville), również spolaryzowany jako Stanisław I, był królem Polski, Wielkim Księciem Litewskim, księciem Lotaryngii i hrabią Świętego Cesarstwa Rzymskiego.
Młodość
Stanisław urodził się w potężnej magnackiej rodzinie wielkopolskiej. Był synem Rafała i Anny Jabłonowskich. Wielkie ambicje polityczne przejął Leszczyński po ojcu, wojewodzie poznańskim i dziadku ze strony matki, hetmanie wielkim koronnym. Natomiast wykształcenie Stanisław Leszczyński zdobył zarówno od domowych guwernerów jezuickich, jak również w gimnazjum protestanckim w Lesznie. Ożenił się w 1698 roku z dziedziczką znacznej fortuny, Katarzyną Opalińską.
W młodości miał okazję podróżować do Europy Zachodniej. W 1702 r. król Szwecji Karol XII wkroczył do kraju w ramach ciągłych konfliktów między potęgami północnej Europy. Następnie Karol zmusił polską szlachtę do obalenia króla Polski Augusta II Mocnego, a następnie umieścił Stanisława na tronie (1704).
Pierwsza detronizacja
Początek XVIII wieku był dla Polski okresem wielkich problemów i zawirowań. W 1709 r. Karol poniósł klęskę z Rosjanami w bitwie pod Połtawą, a następnie został z kraju przegnany. W rezultacie Stanisław stracił wszelkie stabilne wsparcie. August II został ponownie królem Polski, a Stanisław uciekł z kraju i osiadł we francuskiej Alzacji. W 1725 r. jego córka Maria Leszczyńska poślubiła francuskiego Ludwika XV.
Po śmierci Augusta w 1733 r. Stanisław starał się odzyskać polski tron przy pomocy francuskiego poparcia. Udał się do Warszawy, tam też został wybrany na polskiego króla przeważającą większością głosów sejmowych. Jednak przed koronacją Rosja i monarchia habsburska, obawiając się, że Stanisław zjednoczy Polskę w sojuszu szwedzko-francuskim, najechały kraj, aby unieważnić jego wybór.
Powtórne obalenie
Stanisław został ponownie obalony, a pod presją Rosji niewielka mniejszość w Sejmie wybrała na tron polski saskiego elektora Fryderyka Augusta II, jako króla Augusta III. Stanisław wycofał się wówczas do Gdańska (Gdańska), aby czekać na francuską pomoc, która w efekcie nie nadeszła. Leszczyński udał się następnie do Królewca w Prusach, gdzie poprowadził działania partyzanckie przeciwko nowemu królowi i jego rosyjskim zwolennikom. Tymczasem pokój wiedeński w 1738 r. uznał Augusta III królem Polski, ale pozwolił przy tym Stanisławowi Leszczyńskiemu zachować królewskie tytuły, przyznając mu dożywotnie prowincje Lotaryngii.
Zacny mecenas nauki i sztuki
W Lotaryngii Stanisław okazał się dobrym administratorem promując zwłaszcza rozwój gospodarczy. Jego siedziba w Lunéville zasłynęła jako centrum kultury,. Leszczyński założył akademię nauk w Nancy i szkołę wojskową. W 1749 r. opublikował książkę “Głos wolny, wolność ubezpieczający”, czyli gruntowny zarys jego proponowanych zmian w polskiej konstytucji. Wydano oprócz tego jego listy do jego córki Marii, do królów Prus i do Jacquesa Hulina, czyli jego ministra w Wersalu.
W Nancy miejsce Stanisława (Plac Stanisława) nazwano na jego cześć.
Ciekawostki o Stanisławie Leszczyńskim
- Po przegranej przez Szwedów bitwie pod Połtawą w 1709 roku Stanisław Leszczyński był zmuszony opuścić kraj; wówczas to ten stateczny koniec końców człowiek przez dwa lata tułał się bez wyraźnego celu po Europie.
- Zasiadał na tronie polskim dwa razy, dwa razy ulegając tez detronizacji.
- Stanisław Leszczyński był najdłużej żyjącym królem Polski. Zmarł w wieku aż 88 lat na na skutek oparzeń, odniesionych, gdy jego ubrania zajęły się od ognia z kominka.
Cytaty Stanisława Leszczyńskiego
“Serce zajęte miłością, podobne jest do powierzchni wody mocno wzburzonej; która tylko sama sobie zostawiona, naturalnym sposobem może odzyskać spokojność i jasność; wszystkie inne środki bardziej, by ją jeszcze wzburzyły.”
“Skromność powinna być cnotą tych, którym brak innych cnót.”
“Głos wolny, wolność ubezpieczający.”
“Można zręcznie i delikatnie pochwalić kobietę, mówiąc źle o jej rywalkach.”
Źródła
https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Leszczy%C5%84skihttp://www.infokalisz.internetdsl.pl/biograf/leszczst.htm
https://www.britannica.com/biography/Stanislaw-I
https://ciekawostkihistoryczne.pl/leksykon/stanislaw-leszczynski-1677-1766/
https://pl.wikiquote.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Leszczy%C5%84ski
