Juliusz Słowacki

Juliusz Słowacki przyszedł na świat w Krzemieńcu 4 września 1809 roku, zmarł natomiast w Paryżu 3 kwietnia 1849 roku. Był polskim poetą, przedstawicielem romantyzmu, dramaturgiem i epistolografem. Określany przez wzgląd na jego twórczość Wieszczem Narodowym. Był twórcą filozofii pneumatycznej, i jako mistyk, wyznaczył dyskurs polskiego mesjanizmu. Był obok takich jak Mickiewicz, przedstawicielem polskiego romantyzmu. Mimo iż żył zaledwie 40 lat pozostawił po sobie 13 dramatów, blisko 20 poematów, setki wierszy, listów oraz jedną powieść. Był też twórcą spójnego systemu filozoficznego, który został nazwany filozofią genezyjską, rozważającą zarówno rolę narodu jak i jednostki w historii. Stworzył wielkie dramaty takie jak „Kordian” z roku 1834, czy też „Balladyna” – utwór ważny, który ukazał się z kolei w 1839 roku. Pozostałe, takie jak na przykład „Horsztyński”, czy „Mazepa” z roku 1839, są utworami nie mniej doniosłymi, które tylko poparły inne, jak „Sen srebrny Salomei” oraz „Ksiądz Marek”. W roku następnie ’45 i ’46 pojawił się utwór „Fantazy”. Do wierszy natomiast najsłynniejszych, bo proroczych, należy „Pośród niesnasków Pan Bóg uderza…”.

Inspirujący romantyzm Słowackiego

Trzeba słowem wstępu również zaznaczyć, że romantyzm, a zwłaszcza romantyzm polski obfitował w romantyzm tajemno-spirytualny, zajęty specyficznymi aspektami rzeczywistości i historii. Była to odpowiedź na filozofię racjonalności doby oświecenia, jaką twórcy romantyczni zastali i z której pragnęli wyzwolić siebie i innych. W centrum uwagi postawili więc mistycyzm, przy czym charakterystyczny jest dla epoki którą tworzyli pewien zwrot w kierunku zapomnianych, starych koncepcji filozoficzno-religijnych, a w przypadku Słowackiego choćby w kierunku orientu. Millenaryzm wczesnochrześcijański został ideą wiodącą, niezwykle doniosłą w swej inspiracyjnej wymowie. Dzieła Słowackiego wraz ze swym konceptualizmem odnalazły swój renesans w okresie tak zwanej Młodej Polski, czyli dość długo po śmierci samego Słowackiego, jeśli wychodzić z dzisiejszej perspektywy czasów błyskawicznego obiegu informacji. Szczególnie zainspirowany był Słowackim wówczas Antoni Lange, ale to między innymi, ponieważ również wielu innych, pośród których odnajdujemy Tadeusza Boy – Żeleńskiego, Bogusława Adamowicza, czy Wacława Rolicz – Liedera.

Cechy charakterystyczne twórczości

W centrum zainteresowań Słowackiego były tematy egzystencjalne, związane również z problemami walki narodowowyzwoleńczej oraz historią narodu. Słowacki operował w swych utworach znakomitą wyobraźnią, przenośniami, potrafił językiem zbudować wspaniały wzniosły nastrój. Obecny w jego utworach symbolizm uwidacznia inspiracje orientalne, sięgał także do źródeł ludowych słowiańszczyzny, czym bliski był chociażby twórczości Norwida, Micińskiego, w charyzmie podobny Towiańskiemu i Mickiewiczowi. Czerpała ze Słowackiego Młoda Polska i dwudziestolecie międzywojenne, chociażby Baczyński i Lechoń. Stąd też nazywany był Królem – Duchem.

Rys biograficzny

Pochodził z zacnej rodziny, w której panowała atmosfera twórczości klasycystów. Zarówno ojciec jak i matka, byli osobami wykształconymi o dużej kulturze osobistej, należąc do elity intelektualnej. Ojciec na przykład był profesorem literatury, matka natomiast prowadziła salon literacki, co zagwarantowało Słowackiemu kontakt z twórczością, a nawet poznał dzięki temu samego Mickiewicza. Ukończył studia prawnicze w Wilnie, mogąc dzięki temu później objąć posadę aplikanta w Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu. Popełnił wówczas swą bezimienną powieść „Hugo”. Podczas powstania listopadowego podjął pracę w powstańczym Biurze Dyplomatycznym księcia Adama Jerzego Czartoryskiego. Udał się wówczas w specjalną misję dyplomatyczną, przez Drezno i Paryż do Londynu. Był rok 1831. Migruje do Paryża wybierając sobie jednak za cel Szwajcarię. Powodów było kilka, a do głównych należało rozczarowanie klimatem polskiej emigracji. W Genewie oddawał się pracy twórczej owocującej jego trzecim tomem „Poezji”. Rok 1936 przyniósł podróż przez Marsylię do Rzymu, gdzie poznał Zygmunta Krasińskiego, któremu przedstawił swoją twórczość. Następny rok oznaczał podróż do Paryża, gdzie ostatecznie osiadł, a podyktowane było to również kontaktem z Mickiewiczem i Towiańskim. Rok 1948 był już jego końcówką, bowiem chorował ciężko na gruźlicę. Wówczas to jednak podjął decyzję o powrocie do Wielkopolski, w której toczyły się walki wyzwoleńcze. Ostatni raz spotkał się wtedy z matką i powrócił do Paryża, gdzie zmarł w roku 1849.

Filozofia genezyjska

Stworzona przez Słowackiego filozofia, zwana genezyjską, jest widoczna w takich jego poematach jak „Król – Duch” czy też „Genezis z Ducha”. Filozofia ta przyjmuje, że istnieją dwie warstwy bytu, na jaki podzielony jest byt ziemski, mianowicie na część materialną i duchową, przy czym ten pierwszy jest poddany duchowemu w tym sensie, że aby zyskać świadomość pełną byt duchowy musi się wyzwolić z materialnego. W tym celu wymagane jest złożenie ofiary, często bolesnej, bowiem ofiary z życia, a to jest przyczyną konfliktu odbywającego się w człowieku na płaszczyźnie cielesności i duszy. W filozofii tej zjawiska „mikro” odnajdują swoje „makro”, w ten sposób konflikt pojedynczego człowiek odnajduje analogię w dziejach, w których przejawia się tak zwany Duch Dziejów. Tak też na tym tle Słowacki rozpatrywał zjawisko rewolucji społecznych. Zdaniem poety istnieją dwie drogi zgłębienia tajemnicy absolutu. Pierwsza to poznanie, jest ono zgłębianiem jego tajemnicy naukowym, które pisarz traktuje jako tylko cząstkowe i wymagające żmudnych, długotrwałych badań; druga natomiast droga jest ścieżką objawienia, która to zapewnia wiedzę o wszechświecie natychmiastowo. Objawienie staje się jednak udziałem jedynie jednostek wybitnych. Wyrażał stąd swe przekonanie, iż to właśnie takie wybrane jednostki, jak na przykład natchnieni poeci, powinni przyjmować rolę duchowego przewodnika całego narodu.

Książka biograficzna

„Słowacki. SzatAnioł” autorstwa Jana Zielińskiego jest książką biograficzną doskonale nadającą się dla zainteresowanych życiem i twórczością Juliusza Słowackiego.

Tagi: