Józef Ignacy Kraszewski (ur. 28 lipca 1812, zm. 19 marca 1887) był polskim pisarzem, publicystą, wydawcą, historykiem, encyklopedystą, działaczem społecznym i politycznym, współzałożycielem organizacji Macierz Polska.
Krótki życiorys Józefa Ignacego Kraszewskiego
Urodził się w Warszawie 28 lipca 1812 roku. Dorastał w Romanowie. Jego ojciec był polskim chorążym. Maturę zdał w roku 1829. W tym samym okresie rozpoczął czas studiów.
Kraszewski wybrał studia medyczne na Uniwersytecie Wileńskim. Jego życie studenckie dotyczyło także epizodów związanych z nielegalną działalnością autora. Został aresztowany, a wkrótce skazany na przymusowe pozostanie w Wilnie.
W roku 1833 opuścił to miasto i wskierował się do miejscowości Dołhe. Tam też pod okiem ojca uczył się gospodarowania. W roku 1838 twórca wziął ślub z Zofią Woroniczówną. Wkrótce trafił do Żytomierza.
W mieście tym prowadzi działalność o charakterze kulturalnym, jak i filantropijnym. Udawał się również w podróże po Europie. Kraszewski trafił później do Krakowa, nie otrzymał tam jednak wymarzonej posady. Próbował także kariery drukarza (założył własne czasopismo).
Pisarz umarł w roku 1887.
Rozszerzona biografia Józefa Ignacego Kraszewskiego
Kraszewski przyszedł na świat w Warszawie, w rodzinie ziemiańskiej. Był najstarszym z pięciorga rodzeństwa. Kraszewski wychowywał się w miejscowości Romanów, obecnie w powiecie bialskim, tamże pod opieką dziadków. Stamtąd pochodziły też jego pierwsze zainteresowania kulturą oraz literaturą. Na lata 1822–1826 przypadło jego kształcenie się w szkole w Białej Podlaskiej, natomiast od 1826–1827 uczył się w szkole wojewódzkiej w Lublinie, natomiast w latach 1827 – 1829 roku w gimnazjum w Świsłoczy, gdzie zdał maturę.
Życie studenckie i więzienie
W 1829 roku Kraszewski podjął studia w ramach Wydziału Lekarskiego Cesarskiego Uniwersytetu Wileńskiego, wkrótce przenosząc się na literaturę. Jako Kleofas Fakund Pasternak ogłosił swe pierwsze utwory literackie, drukowane następnie w petersburskim „Bałamucie” (1830) oraz w wileńskim piśmie „Noworocznik Litewski” (1831). Brał oprócz tego aktywny udział w życiu studenckim, także jako spiskowiec. 3 grudnia 1830 wraz z grupą młodzieży Kraszewski został aresztowany. Jego pobyt w zakładzie karnym (potem w szpitalu więziennym) trwał do roku 1832; Kraszewski otrzymał wtedy nakaz osiedlenia się w Wilnie, a to z dozorem policyjnym, ale jedynie do końca roku 1832.
W poszukiwaniu szczęścia i stabilności
Później osiadł w rodzinnej wiejskiej miejscowości Dołhe, gdzie pod okiem swego ojca nabierał Kraszewski doświadczenia w pracy gospodarskiej. 10 czerwca 1838 roku tymczasem ożenił się z Zofią Woroniczówną. W 1838 wraz zmałżonką Kraszewski osiedlił się na Wołyniu. Początkowo sprawdzał się jako dzierżawca wsi Omelno pod Łuckiem, gdzie twórca założył park-ogród. Natomiast w 1840 roku kraszwski zakupił wieś Gródek, również w okolicach Łucka. Odbył w tamtym okresie kilka cennych w obserwacje podróży, m.in. do Kijowa oraz do Odessy, które to zaowocowały “Wspomnieniami Odessy, Jedyssanu i Budżaku” (1845–1846). W 1846 gościł Kraszewski z kolei w Warszawie, rok później był na leczeniu w Druskienikach. W 1848 Ignacy Kraszewski zdecydował się sprzedać Gródek i przenieść się do kolejnego nabytku – do wsi Hubin (również w powiecie łuckim). Doczekał się czwórki dzieci, a wówczas przeniósł się w 1853 do Żytomierza, gdzie rodzina mieszkała do 1860 (Kraszewski pracował tam jako szkolny kurator).
Koleje oznaczone inicjatywami
Kraszewski w Żytomierzu pełnił szereg funkcji i godności. Był w tym także kuratorem szkół polskich, ale i dyrektorem Teatru Żytomierskiego (od 1856), dyrektorem Klubu Szlacheckiego, również prezesem Towarzystwa Dobroczynności. Jego pisarska sława również wzrastała. W 1858 roku odbył półroczną podróż po Europie, nabierając wówczas także sympatii do idei demokratycznych i gospodarczych panujących w zachodniej Europie.
W latach 1841–1851 parokrotnie odwiedził Odessę oraz Warszawę. W latach 1854–1860 przebywał również często w majątku Kisiele, położonym pod Żytomierzem, który to odziedziczyła jego małżonka. W tym majątku napisał m.in. swój słynny memoriał, który popierał projekt nadania ziemi chłopom.
Kraszewski w Warszawie
Do Warszawy pisarz przniósł się w roku 1851. Został tam redaktorem „Gazety Codziennej” Leopolda Kronenberga (1859), podnosząc znaczenie tego pisma. Propagował tam kapitalistyczne formy rolnego gospodarowania, w tym inwestycje, jako zwolennik uprzemysłowienia, rozwoju kolei, czy też tworzenia zrzeszeń handlowo-finansowych. Odbywał oprócz tego swe dalsze podróże zagraniczne, był m.in. w Belgii i we Francji. Angażował się wówczas w działalność polityczną polskiej emigracji, analizując na przykład możliwość wybuchu powstania. Tym nie mniej nie był on zwolennikiem powstania, starając się swoimi publikacjami w „Gazecie Polskiej” tonować krajową atmosferę o charakterze przedpowstaniowym.
W Dreźnie i innych miejscach Europy
Później zamieszkał w Dreźnie, od czasów rozbiorowych w miejscowości – oraz jednym z głównych ośrodków polskiej emigracji. Tam Kraszewski zajął się pomocą dla powstańców styczniowych. W pracy literackiej skupił się wtedy na publicystyce ściślej politycznej, a to pod pseudonimem „Bogdan Bolesławita” – ogłosił m.in. szereg powieści o powstańczej tematyce. Później przyszły znowu czasy na jego podróże po Europie, szukając wsparcia dla sprawy powstańczej (Kraszewski przeżywał przy tym niepowodzenia prywatne, w tym problemy finansowe).
Jako już doświadczony dziennikarz Kraszewski podjął w 1865 pracę redaktora utworzonego we Lwowie pisma pt. „Hasło”, lecz krótko, bowiem „Hasło” upadło po zaledwie pół roku.
Twórca drezdeńskiej drukarni
Planował osiedlenie się w Galicji. W 1866 Kraszewski został obywatelem miasta Krakowa, a wkrótce i Austrii. Starał się też wówczas usilnie o objęcie katedry literatury polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim, (w staraniach pisarz przegrał z faworytem konserwatystów Stanisławem Tarnowskim). Wobec niepowodzeń Kraszewski założył w 1868 roku w Dreźnie własną drukarnię. Nie był to jednak dobry interes, już bowiem i w 1871 został on zmuszony do odsprzedania drukarni, ponosząc przy tym finansowe straty.
Założenie “Macierzy Polskiej” powodem uwięzienia
Od roku 1873 Ignacy Kraszewski poświęcał się już wyłącznie pracy literackiej. Parokrotnie w okresie drezdeńskim twórca odwiedzał Galicję i Poznańskie, w roku 1879 podczas jubileuszu pięćdziesięciolecia swej pracy literackiej był entuzjastycznie przyjmowany w Krakowie, natomiast w r. 1882, we Lwowie, pisarz założył „Macierz Polską”. W roku 1883 roku został aresztowany w Berlinie -wówczas to pod zarzutem domniemanej działalności prowadzonej na rzecz Francji (Kraszewski po prawdzie finansował z własnych pieniędzy sieć informacyjną służącą sprawie polskiej). Podczas rozpoczętego wówczas w maju 1884 procesu w Lipsku, skazano Kraszewskiego go na trzy i pół roku więzienia w twierdzy Magdeburg. Z powodu choroby płuc w 1885 roku został jednak wypuszczony za kaucją. Wyjechał wkrótce do Szwajcarii, a później znalazł się w San Remo.
Zmarł 19 marca 1887 roku w Genewie. Ignacy Kraszewski został pochowany 18 kwietnia w krypcie zasłużonych na krakowskiej Skałce.
Ciekawostki o Józefie Ignacym Kraszewskim
- Od grożącej Kraszewskiemu branki do wojska na Kaukaz uratowało go efektyuwne wstawiennictwo ciotki (ówczesnej przełożonej wileńskich wizytek).
- Kraszewski był wg. jego relacji skazany na śmierć. Wyniósł z tego okresu swój stosunek do zbrojnej walki o charakterze powstańczym – odnosił się do niej z jednej strony ze zrozumieniem, ale i niechęcią, ponieważ nie dostrzegał wiary w powodzenie.
- Kraszewski ożenił się z Zofią Woroniczówną, która była bratanicą prymasa Jana Pawła Woronicza.
- Otrzymał aż trzy tytuły honorowe – miasta Lwowa, Jasła i Jarosławia.
- Józef Ignacy Kraszewski był autorem największej liczby wydanych książek i wierszy w historii literatury polskiej (pod tym względem został siódmym twórcą na świecie).
Cytaty Józefa Ignacego Kraszewskiego
“My mamy z przeszłością do walczenia i z nałogami wielą. Można by słownik ułożyć z tych wyrazów, do których się u nas fałszywe przyczepiły pojęcia. Mamy do czynienia z dykcjonarzem. Począwszy od naszej wolności, wszystko w nim przerobić potrzeba.”
“Jak z potwarzy zawsze coś zostanie, tak i ze zgorszenia część żądła się wpija.”
“Nic lepiej nie probuje upadku człowieka i narodu nad upodobanie w grze.”
“Starzeje ten tylko, kto sobie zestarzeć dozwala.”
Źródła
https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Ignacy_Kraszewskihttps://wypracowania.pl/biografie/jozef-ignacy-kraszewski
https://pl.wikiquote.org/wiki/J%C3%B3zef_Ignacy_Kraszewski
http://www.ignacy.kraszewski.pl/
