Róża – znaczenie imienia, imieniny, zdrobnienia, patronka

Imię Róża ma, można powiedzieć, rodowód śródziemnomorski, w którym to kręgu funkcjonowało imię Rosa. W roku 2021 błogosławioną została ogłoszona Polka o imieniu Róża, która zapisała się złotymi zgłoskami w historii działalności na rzecz niewidomych w naszym kraju.

Pochodzenie i znaczenie imienia Róża

Imię Róża, jak podaje Jan Grzenia, jest „spolszczoną formą popularnego w kręgu kultury śródziemnomorskiej imienia Rosa”. Według Józefa Bubaka jest ono pochodzenia łacińskiego i pochodzi od słowa rosa, które jak się nietrudno domyślić oznacza różę. Po raz pierwszy w polskich źródłach pojawiło się w roku 1410 (Józef Bubak podaje tutaj rok 1470). W Polsce jest kilka wsi o nazwie Róża. Jan Grzenia podaje, że imię Róża było szczególnie popularne od lat 30. do lat 50. XX wieku. Obecnie jednak nie jest zbyt popularne. W roku 2020 otrzymało je tylko 897 dziewczynek, co daje mu 47 miejsce, zaś kobiet o tym imieniu w tym roku było w Polsce prawie 24 000 (miejsce 117). Co ciekawe, dane Głównego Urzędu Statystycznego zawierają również inne warianty tego imienia, jak Róża-Maria lub Róża Maria (po 4) oraz Różanna (8 kobiet o takim imieniu). Odnośnie zaś Różanny: również istnieje kilka wsi o tej nazwie.

Imieniny Róży

Najpopularniejsza data imienin Róży to 23 sierpnia. Osoby o tym imieniu mogą również obchodzić imieniny 6 marca oraz 4 września.

Zdrobnienia imienia Róża

Najpopularniejsze zdrobnienia imienia Róża to Rózia, Różyczka, Różunia, Różka, Różenka.

Imię Róża w innych językach

Język angielski – Rose, Rosa, Rosina

Język niemiecki – Rosa, Rosina, Rose, Rosine, Rosula

Język francuski – Rose

Język hiszpański – Rosa

Język włoski – Rosa, Rosetta, Rosina

Język rosyjski – Roza

Patronki imienia Róża

Wśród patronek imienia Róża z pewnością warto wymienić św. Różę z Limy. Urodziła się ona w tym peruwiańskim mieście 20 kwietnia 1586 roku. W młodości wzorem do naśladowania była dla niej św. Katarzyna Sieneńska. W wieku 20 lat Róża została tercjarką dominikańską. Wiele czasu poświęcała na pomoc bliźnim, udzielała jej szczególnie osobom chorym i ubogim. Sama zresztą wycierpiała w życiu wiele. Jej rodzina zubożała, a jej rodzice dość wcześnie zmarli. Trzy ostatnie lata swojego życia Róża z Limy spędziła w rodzinie Gundisalviego, który był urzędnikiem królewskim. Zmarła w dniu 24 sierpnia 1617 roku. Jeszcze w tym samym wieku, w 1668 roku została beatyfikowana, natomiast jej kanonizacja miała miejsce zaledwie kilka lat później, w roku 1672. Jest niezwykle ważną świętą dla Ameryki Południowej, za której patronkę została uznana. Co istotne, w niektórych państwach tego regionu poświęcone jej święto ma status obowiązkowego. Dowiedz się więcej o św. Róży z Limy

Niewątpliwie ważną postacią z punktu widzenia Polski jest matka Elżbieta, czyli Róża Czacka. Urodziła się w roku 1876 w Białej Cerkwi na terytorium obecnej Ukrainy. Z domu wyniosła katolickie wychowanie, jak i staranne wykształcenie, bowiem jej rodzina zatrudniała nawet nauczycieli z zagranicy. Od dzieciństwa miała problemy ze wzrokiem, cierpiała m.in. na nabytą jaskrę. Do życia po utracie wzroku przygotowywała ją babcia. Do postępu choroby przyczynił się wypadek: w wieku 22 lat spadła z konia. Pod wpływem rady dra Bolesława Ryszarda Gepnera postanowiła zająć się działalnością na rzecz niewidomych. Nauczyła się czytać i pisać brajlem, zaczęła zdobywać wiedzę naukową. Wpływ na Różę wywarł poznany we Francji Maurice de la Sizeranne, który założył ośrodek podejmujący działania na rzecz aktywizacji osób niewidomych. Po odpowiednich przygotowaniach Róża Czacka założyła w 1911 roku Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi. Równocześnie prowadziła działalność religijną. W roku 1917 wstąpiła do zakonu franciszkanów, a w roku 1918 założyła Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża, którego została przełożoną jako matka Elżbieta. 

Rozwijała swoją działalność przy wsparciu późniejszego papieża Piusa XI. Natomiast dzięki darowiźnie od Antoniego Daszyńskiego, którą była ziemia w Laskach pod Warszawą możliwe było wybudowanie nowego osiedla dla ociemniałych. Róża Czacka włączała się w tworzenie dla nich odpowiednich rozwiązań tak na poziomie krajowym (dostosowała alfabet brajlowski do polskiej ortografii), jak i międzynarodowym. Warta podkreślenia jest jej postawa w latach okupacji: w czasie trwania powstania warszawskiego zorganizowała szpital dla powstańców. Po wojnie powróciła do swojej działalności, jednakże w pewnym momencie uniemożliwiła jej to choroba. Zmarła w dniu 15 maja 1961 roku. W roku 2017 papież Franciszek zatwierdził dekret o heroiczności cnót Matki Elżbiety – Róży Czackiej. Została przez niego beatyfikowana 12 września 2021 roku wraz z kardynałem Stefanem Wyszyńskim. Ustalono, że będzie wspominana 19 maja, w tym dniu miał miejsce jej pogrzeb. Dowiedz się więcej o bł. Róży Czackiej

Znane imienniczki

Rosa Bailly (1890-1976) – francuska pisarka, poetka i tłumaczka. Zapisała się w historii jako propagatorka literatury polskiej we Francji. Założycielka Les Amis de la Pologne. Tłumaczka poezji Kazimierza Przerwy-Tetmajera i Juliana Tuwima. Uhonorowana nagrodą polskiego Pen Clubu. 

Rose Namajunas – urodzona w 1992 roku amerykańska zawodniczka MMA. Mistrzyni prestiżowej organizacji Ultimate Fighting Championship w kategorii słomkowej (lata 2017-2019 oraz od roku 2021). Ten pas mistrzowski w roku 2017 odebrała Joannie Jędrzejczyk.

Rosa Louise Parks, z domu McCauley (1913-2005) – afroamerykańska działaczka na rzecz praw człowieka znana przede wszystkim ze swojej działalności na rzecz walki z segregacją rasową. Została uhonorowana Prezydenckim Medalem Wolności oraz Złotym Medalem Kongresu USA.

Rose McGowan – urodzona w 1973 roku amerykańska aktorka. Była nominowana m.in. do nagród Saturna oraz Independent Spirit Award. Zagrała w takich produkcjach, jak np. Czarodziejki, Dawno, dawno temu, filmach Grindhouse oraz Maczeta.

Róża (Rozalia) Luksemburg (1870-1919) – ekonomistka i działaczka polityczna. Współzałożycielka Socjaldemokracji Królestwa Polskiego, później przekształconego w SDKPiL. Była znana z krytycznych opinii w odniesieniu do polskich dążeń niepodległościowych.

Bibliografia

P. Abryszeński, Niepodległość czy socjalizm?, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, Warszawa 2018.

J. Bubak, Księga naszych imion, Ossolineum, Wrocław 1993.

M. Dycht, J. Kuczyńska-kwapisz, Myśl i praktyka tyflopedagogiczna matki Elżbiety – Róży Czackiej, „Forum Pedagogiczne”, nr 9/2019.

H. Fros, F. Sowa, Księga imion i świętych, tom 5, Wydawnictwo WAM, Kraków 2005.

J. Grzenia, Słownik imion, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.

Nowi polscy błogosławieni: kard. Stefan Wyszyński i matka Elżbieta Róża Czacka, https://www.rp.pl/kosciol/art18910901-nowi-polscy-blogoslawieni-kard-stefan-wyszynski-i-matka-elzbieta-roza-czacka, dostęp: 08.12.2021.

B. Woźniak, Rosa Bailly (1890–1976) – ze zbiorów biblioteki uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, „Folia Bibliologica”, vol. LVIII/2016.

Tagi: