Król Salomon. Biblijna historia wielkiego króla

Salomon był królem Izraela od ok. 970 roku p.n.e. obdarzonym przez Boga wielką mądrością. Jego historię poznajemy z Biblii, a dokładniej z pierwszych jedenastu rozdziałów Pierwszej Księgi Królewskiej.

Król Salomon – życiorys

Data urodzenia Salomona nie jest znana. Zapewne przyszedł na świat w Jerozolimie, dokąd Dawid przeniósł stolicę Izraela. Do czasu wstąpienia na tron nosił imię Jedidiasz, które zostało nadane przez proroka Natana. Jego starszym (przyrodnim) bratem był Adoniasz.

Salomon był synem króla Dawida i Batszeby, którą Dawid poślubił, wpierw zabijając jej męża Uriasza Hetytę.

Walka o tron

Kiedy król Dawid zestarzał się i osłabł, czwarty syn Dawida, Adoniasz, zaczął rościć sobie prawo do objęcia rządów po Dawidzie. Jednakże król Dawid nakazał prorokowi Natanowi i kapłanowi Sadokowi, aby namaścili Salomona na króla. Tłum zareagował na to wydarzenie wielkim entuzjazmem.

Gdy Adoniasz usłyszał, że Salomon został królem, zląkł się. Myślał, że brat każe go zabić, jednak Salomon kazał przyprowadzić Adoniasza i powiedział, że jeśli będzie uczciwy to nie spadnie mu włos z głowy.

Kiedy król Dawid leżał na łożu śmierci, wezwał Salomona, aby udzielić mu kilku rad. Polecił mu przestrzegać praw, poleceń i nakazów Boga, jak napisano w Prawie Mojżesza. Powiedział, że dzięki zachowaniu prawa mojżeszowego Bóg spełni swoją obietnicę i jego potomkowie będą władać Izraelem.

Lata świetności

Jedidiasz przybrał imię Salomon, obejmując władzę ok. 970 roku p.n.e.

Na początku panowania Salomon zawarł – skierowany przeciwko Filistynom (sąsiadom Izraela, z którymi walczył Dawid) – sojusz z Egiptem i poślubił córkę egipskiego faraona, która w posagu wniosła odebrane im miasto Gezer.

Gdy Salomon był w Gibeonie, Pan ukazał mu się we śnie. Bóg powiedział: «Proś o to, co mam ci dać». Salomon przyznał, że jest bardzo młody i brak mu doświadczenia. Poprosił więc Boga o mądrość, aby mógł dobrze rządzić. Bogu bardzo spodobała się prośba Salomona, dlatego dał mu nie tylko serce mądre i rozsądne, ale także bogactwo i sławę. Na koniec Bóg powiedział: „Jeśli zaś będziesz postępować moimi drogami, zachowując moje prawa i polecenia za przykładem twego ojca, Dawida, to przedłużę twoje życie„.

W trzecim rozdziale 1 Księgi Królewskiej mamy przykład pełnego mądrości wyroku Salomona. Otóż dwie mieszkające razem nierządnice urodziły prawie jednocześnie dwóch synów. Jeden z chłopców zmarł w nocy. Obie przyszły do króla, aby rozsądził, czyim synem jest żyjący chłopiec, gdyż obie uważały się za jego matkę. Salomon kazał mieczem rozciąć dziecko na pół i każdej dać po połowie. Jedna z kobiet się na to zgodziła, lecz druga poprosiła króla, aby zamiast zabijać chłopca, oddał go tej drugiej. W ten sposób król poznał, że to właśnie ona jest matką dziecka i oddał jej syna. Wydarzenie to stało się słynnym przykładem mądrości Salomona.

Dla spoistości narodu doniosłe znaczenie miało ustanowienie scentralizowanej administracji, z dwunastoma nadzorcami. Zaś polityka zagraniczna dała państwu „pokój ze wszystkich stron dokoła” (1 Krl 5, 4-6).

W piątym rozdziale 1 Księgi Królewskiej czytamy: „Bóg dał Salomonowi mądrość i rozsądek nadzwyczajny oraz rozum nieogarniony jak piasek na brzegu morza. Toteż mądrość Salomona przewyższała mądrość wszystkich ludzi Wschodu i mądrość Egipcjan.” (1 Krl 5, 9-10). Przysłuchiwać się jego mądrości przychodzili ludzie ze wszystkich narodów, także królowie.

Symbolem rządów Salomona stało się zbudowanie pierwszej w dziejach Izraela Świątyni w Jerozolimie. Król Dawid marzył o zbudowaniu w Jerozolimie wspaniałej świątyni, gdzie będzie przechowywana Arka Przymierza, jednak Bóg opóźniał budowę do czasu aż zakończą się wszystkie wojny, a tron obejmie Salomon.

Król Tyru przekazał na budowę Świątyni drewno cedrów i cyprysów, a kamieniarze przygotowali obrobione kamienie. Wnętrze Świątyni pokryte było drewnem od podłogi aż po sufit, a cedrowe ściany rzeźbione były w kwiatowe kielichy i girlandy. Było tam wiele złota, w tym złoty ołtarz. W budowę tej niesamowitej Świątyni zaangażowane było wiele dziesiątek tysięcy pracowników. W samym środku Świątyni umieszczono Arkę Przymierza. Marzenie króla Dawida wreszcie się spełniło.

Modlitwa Salomona przy poświęceniu Świątyni należy do najwznioślejszych tekstów religijnych.

Po ukończeniu budowy Świątyni Bóg drugi raz ukazał się Salomonowi. Bóg powiedział, że jeśli będzie postępował tak, jak jego ojciec Dawid i będzie strzegł Bożych praw i nakazów to na wieki utrwali tron jego królowania nad Izraelem, a ktoś z jego rodu będzie zawsze panował nad Izraelem. Bóg mówił, że jeśli jednak jego potomkowie odwrócą się i zaczną służyć innym bogom to wytępi Izraela z powierzchni ziemi i zniszczy wielką Świątynię. W związku z tym, gdy przerażeni ludzie będą przechodzić obok i pytać, jak to się stało to odpowiedzą: „Dlatego że opuścili Jahwe, Boga swego, który wyprowadził ich przodków z ziemi egipskiej, a upodobali sobie innych bogów oraz im oddawali pokłon i służyli; dlatego Pan sprowadził na nich całe to nieszczęście” (1 Krl 9, 1-9).

Salomon utrzymywał przyjazne relacje z fenickim Tyrem i królestwem Saby, a jego władczyni złożyła mu wizytę w Jerozolimie.

Schyłek panowania

Harem Salomona był bardzo liczny. Miał siedemset żon i trzysta nałożnic. Salomon łączył się z kobietami z narodów, co do których Pan nakazał Izraelitom: «Nie łączcie się z nimi, i one niech nie łączą się z wami, bo na pewno zwrócą wasze serce ku swoim bogom». I tak też się stało. Żony odciągały go od wiary w Boga i z czasem król zaczął czcić ich bożki.

„Pan rozgniewał się więc na Salomona za to, że jego serce odwróciło się od Pana, Boga izraelskiego. Dwukrotnie mu się ukazał i zabraniał mu czcić obcych bogów, ale on nie zachował tego, co Pan mu nakazał. Wtedy Pan rzekł Salomonowi: «Wobec tego, że tak postąpiłeś i nie zachowałeś mego przymierza oraz moich praw, które ci dałem, nieodwołalnie wyrwę ci królestwo i dam twojemu słudze. Choć nie uczynię tego za twego życia ze względu na twego ojca, Dawida, to wyrwę je z ręki twojego syna. Jednak nie wyrwę całego królestwa. Dam twojemu synowi jedno pokolenie ze względu na Dawida, mego sługę, i ze względu na Jeruzalem, które wybrałem».” (1 Krl 11, 9-13)

Bóg posłał proroka Achiasza do nadzorcy robotników króla, do Jeroboama. Achiasz zdjął nowy płaszcz, który miał na sobie, porozdzierał go na dwanaście części i powiedział Jeroboamowi: „Weź sobie dziesięć części, bo tak rzekł Pan, Bóg Izraela: «Oto wyrwę królestwo z ręki Salomona, a tobie dam dziesięć pokoleń. Jedno tylko pokolenie będzie miał ze względu na Dawida, mego sługę, i ze względu na miasto Jeruzalem, które wybrałem ze wszystkich pokoleń Izraela»”.

Salomon zmarł ok. 930 roku p.n.e. Krótko po śmierci Salomona jego państwo się rozpadło; Jeroboam został władcą dziesięciu pokoleń, które nadal nosiły nazwę państwa Izraela, a potomkom Salomona zostało tylko pokolenie Judy.

Salomon według tradycji jest autorem 3000 przysłów i ponad 1000 pieśni. Jest autorem Pieśni nad Pieśniami, Księgi Przysłów i Księgi Koheleta. Do jego najbardziej znanych złotych myśli należą:

• Wdrażaj chłopca w prawidła jego drogi, a nie zejdzie w niej i w starości.
• Lepszy szacunek niż wielkie bogactwo.
• Miłosierny dobrze czyni sobie, a okrutnik dręczy samego siebie.

Jezus Chrystus mówił, że jest większy niż Salomon (Mt 12, 42; Łk 11, 31), ale jego wizerunku nie odrzucał. W Nowym Testamencie często zresztą podejmowane były wątki, które można nazwać salomonowymi: Świątynia i mądrość.

Źródła

Encyklopedia PWN. Wielkie biografie. 1, Przywódcy, reformatorzy, myśliciele, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007

H. Fros, F. Sowa, Księga imion i świętych, tom 5, Wydawnictwo WAM, Kraków 2005

Szkolny słownik biograficzny, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 1996

Biblia w komiksie, Dom Wydawniczy RAFAEL, Kraków 2019

Przewodnik Katolicki, Salomon, https://www.przewodnik-katolicki.pl/Archiwum/2007/Przewodnik-Katolicki-25-2007/Wiara-i-Kosciol/Salomon, dostęp: 13.05.2023

Grafika główna: greckokatolicka ikona przedstawiająca króla Salomona z planami świątyni jerozolimskiej, którą zbudował. Ikona została namalowana pod koniec XVIII wieku jako część ikonostasu greckokatolickiej katedry w Hajdúdorog na Węgrzech. Źródło: Wikimedia. Obróbka grafiki: przycięcie

Tagi: