Jeremi Przybora (1915-2004) to znany polski poeta i satyryk. Był współtwórcą Kabaretu Starszych Panów, Kabaretu Jeszcze Starszych Panów, a także teatrzyku nadawanego przez radio „Eterek”.
Spis treści
Jeremi Przybora – życiorys
Jeremi Przybora przyszedł na świat rodzinie szlacheckiej w Warszawie 12 grudnia 1915 roku. Był synem Stefana (inżyniera-cukiernika) oraz Jadwigi (z domu Kozłowska). Urodził się jako najmłodsze z trojga dzieci. Miał starszego brata Wiesława (o 11 lat) oraz siostrę Halinę (starszą o 7 lat).
W stolicy rozpoczął swoją edukację. Uczęszczał do ewangelickiego Gimnazjum im. Mikołaja Reja. W Warszawie podjął również studia – w Szkole Głównej Handlowej oraz na Uniwersytecie Warszawskim anglistykę – tych drugich jednak nigdy nie ukończył.
Od wczesnych lat młodzieńczych był związany z radiem. W 1937 roku pokonał wszystkich przeciwników w konkursie na spikera rozgłośni warszawskiej. Przed wojną można było go słuchać w Polskim Radiu, gdzie prowadził również audycje w czasie powstania warszawskiego.
Z kolei po wojnie nie porzucił radiowej pasji. Na krótko związał się z Rozgłośnią Pomorską Polskiego Radia w Bydgoszczy. Następnie zdecydował się na powrót do odbudowującej się powojennej Warszawy. Spotkanie z Jerzym Wasowskim, poznanym jeszcze przed wojną, przyniosło kolejną propozycję współpracy. Kompozytor zaproponował mu tworzenie muzyki do swoich tekstów. Zwieńczeniem ich działań było powstanie w 1958 roku Kabaretu Starszych Panów.
„Wieczór I – Popołudnie Starszych Panów” taki tytuł nosiło pierwsze wystąpienie Kabaretu Starszych Panów. Od 16 października 1958 roku aż przez osiem kolejnych lat telewidzowie mogli spotykać się ze starszymi panami przed ekranami telewizorów. Niepowtarzalny duet, wykwintny humor i bogaty język sprawiły, że Polacy od pierwszych chwil pokochali Przyborę i Wasowskiego. Gośćmi programu byli między innymi: Bohdan Łazuka, Irena Kwiatkowska, Wiesław Gołas czy Krystyna Sienkiewicz.
Artysta zmarł w nocy z 3 na 4 marca 2004 roku. Jego ciało zostało pochowane w Warszawie na cmentarzu ewangelicko-reformowanym.
Jeremi Przybora – życie prywatne
Jeremi Przybora był w ciągu swojego życia żonaty trzykrotnie. Pierwsza żona – Maria Burska – była śpiewaczką, sopranistką liryczną. Z nią miał córkę – Martę. Kobieta była modelką, spikerką telewizyjną oraz harfistką. Napisała muzykę do utworu „Baśń o srebrnym dzwoneczku” Przybory. Druga żona – Jadwiga Berens urodziła mu syna. Konstanty „Kot” Przybora jest współwłaścicielem i prezesem agencji reklamowej PZL (Przybora. Zaniewski. Ltd.). Po bolesnym rozstaniu z Osiecką i rozwodem z Jadwigą końcem lat 60. XX wieku poślubił Alicję Wirth, którą później określił swoją prawdziwą miłością. Śmierć trzeciej żony w 2000 roku sprawiła, że mężczyzna w ostatnich latach swojego życia pozostał samotnikiem.
Oprócz związków małżeńskich, ważnym punktem w życiu Przybory była relacja z Agnieszką Osiecką. Ich romans zaczął się w lutym 1964 roku. Przybora był w tym czasie po raz drugi żonaty – z Jadwigą Berens, natomiast Osiecka była po rozwodzie. Od początku znajomości to artysta zabiegał mocno o uwagę kobiety, która podchodziła do wszystkiego z dystansem. Listy, które wysyłali do siebie były przepełnione uczuciem i pożądaniem. Choć artysta chciał, by świat się dowiedział o ich uczuciu, listy ujrzały światło dzienne dopiero kilkadziesiąt lat później. Chcąc wyjawić sekret, Jeremi przekazał listy przyjaciółce swojej partnerki – Magdzie Umer. W 2010 roku wydała ona „Listy na wyczerpanym papierze”. Książka została opublikowana za aprobatą syna artysty – Konstantego Przybory. Ich intensywne uczucie skończyło się złamanym sercem mężczyzny. Znajomość dobiegła końca dwa lata później – w 1966 roku i poskutkowała rozwodem z ówczesną żoną.
Jeremi Przybora – wybrane dzieła
W 1963 roku duet Przybora – Wasowski zaprezentował jedną z najbardziej znanych i do dziś lubianych piosenek – „Piosenka jest dobra na wszystko”. Utwór – „lekarstwo na wszystkie bolączki” w wykonaniu mężczyzn do dziś jest nie tylko chętnie słuchany przez Polaków, ale staje się również przedmiotem wielu interpretacji i występów muzycznych.
„Jeremi Przybora małoletnim i stuletnim” to piękna interpretacja najpopularniejszych bajek. Innowacyjne podejście, neologizmy i pełen fantazji język sprawia, że utwory znane zarówno dzieciom, jak i ich rodzicom, zyskują całkowicie nowe życie. W książce, która powstała przy współpracy z Grzegorzem Wasowskim (synem współtwórcy Kabaretu Starszych Panów), nowe oblicze bajek będzie okazją do lepszego poznania Jeremiego Przybory.
Prawie wszystkie wiersze autorstwa Przybory zostały zebrane w jeden tomik poezji. „Piosenki prawie wszystkie”, bo taką nazwę nosi wspomniane dzieło, zawiera w sobie teksty znane z występów Kabaretu Starszych Panów, wiersze rozproszone i inne dzieła artysty. Choć większość z nich znana jest nam w połączeniu z muzyką, to w wersji drukowanej również kradną serca czytelników.
„Memuary” to autobiografia Jeremiego Przybory. Dzieło pierwotnie zostało wydane w latach 1994-1998 przez wydawnictwo Tenten. Kilka lat później ukazało się w skróconej formie, w jednym tomie, pod nazwą „Przymknięte oko opaczności”. „Memuary” obejmują ogromny przedział czasowy – od urodzenia artysty, czyli od 1915 roku, aż do lat 90. XX wieku. W autobiografii czytelnik może poznać wiele sylwetek, z którymi, na przełomie swojego życia, autor miał do czynienia.
Jeremi Przybora – ciekawostki
W dniu wkroczenia wojsk niemieckich do Warszawy (tj. 30 września 1939 roku) Jeremi Przybora przeczytał angielską wersję ostatniego komunikatu pożegnalnego rozgłośni Warszawa II.
Przez dziesięć lat, od 1947 do 1957 roku, był w odbudowującym się po wojnie kraju, członkiem Polskiej Partii Robotniczej oraz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Jak sam później mówił opuścił ją z wielką, nieporównywalną ulgą.
Oprócz występów na scenie Jeremi Przybora znany był również z tworzenia piosenek, książek i skeczy. Bez wahania można stwierdzić, że jak mało który artysta odcisnął piętno na wielu pokoleniach Polaków. Jego styl był subtelnym połączeniem elegancji i humoru. Choć artysta odszedł, jego teksty pozostają niezmiennie wśród nas.
Źródła
https://culture.pl/pl/tworca/jeremi-przyborahttps://ninateka.pl/audio/glosy-z-przeszlosci-jeremi-przybora-odc-1
https://kultura.onet.pl/wywiady-i-artykuly/jeremi-przybora-kim-byl-poeta-kabaret-starszych-panow-i-agnieszka-osiecka/htwbv7w
https://kultura.onet.pl/film/wywiady-i-artykuly/przybora-z-miejsca-sie-zakochal-historia-tej-milosci-trwala-dwa-lata/swmzp69
https://przekroj.pl/kultura/trzy-listy-trzy-wiersze-slady-flirtu-najszczersze-jacek-rakowiecki
https://lubimyczytac.pl/ksiazka/4869483/jeremi-przybora-maloletnim-i-stuletnim
https://urodazycia.pl/kultura/agnieszka-osiecka-i-jeremi-przybora-taka-milosc-zdarza-sie-tylko-raz-125052-r1/
http://www.teatr-muzyczny.lodz.pl/piosenka-jest-dobra-na-wszystko https://dzieje.pl/kultura-i-sztuka/60-lat-temu-rozpoczal-dzialalnosc-legendarny-telewizyjny-kabaret-starszych-panow
https://www.taniaksiazka.pl/ksiazka/piosenki-prawie-wszystkie-jeremi-przybora
